Pas op met mediteren: er zit een duistere kant aan (en de voordelen zijn nauwelijks bewezen)

Mindfulness wordt vaak gepresenteerd als hét wondermiddel tegen stress en burn-out. Maar onderzoek laat zien dat mediteren ook een keerzijde kan hebben, die zelden wordt benoemd.

Volgens een overzicht van meer dan 40 jaar onderzoek zijn er namelijk ook negatieve effecten op de gezondheid. Zo kan meditatie angst en depressie aanwakkeren en zelfs leiden tot psychotische klachten, dissociatie, vervreemding van jezelf en gevoelens van paniek. Opvallend is dat dit niet alleen gebeurt bij mensen met al bestaande psychische problemen. Ook gezonde deelnemers kunnen problemen krijgen.

Dit is niet nieuw. Al in 1976 waarschuwde psycholoog Arnold Lazarus dat meditatie “ernstige psychiatrische problemen zoals depressie, agitatie en zelfs schizofrenie” kan uitlokken.

Ondertussen is mindfulness uitgegroeid tot een miljoenenindustrie, die alleen al in de VS goed is voor 2,2 miljard dollar. Toch ontbreekt in populaire apps, boeken en cursussen vaak elke waarschuwing voor mogelijke bijwerkingen. Boeddhistisch leraar en professor Ronald Purser noemt het in zijn boek McMindfulness zelfs een vorm van “kapitalistische spiritualiteit”.

Zelfs Jon Kabat-Zinn, grondlegger van de moderne mindfulness-beweging, gaf in 2017 toe dat “90 procent van het onderzoek naar de positieve effecten ondermaats is”.

De grootste mindfulness-studie ooit leverde in 2022 een teleurstellend resultaat op. Het welzijn van kinderen verbeterde niet ten opzichte van de controlegroep en kwetsbare kinderen konden er zelfs slechter van worden. Toch kreeg dit nauwelijks media-aandacht.

Is het dan nog wel verantwoord om mindfulness massaal te verkopen zonder duidelijke informatie over mogelijke risico’s? Steeds meer onderzoekers vinden van niet. Toch reageren veel docenten volgens ervaringsdeskundigen met ongeloof: wie klachten meldt, krijgt vaak het advies “gewoon door te mediteren”.

Er bestaan inmiddels gespecialiseerde websites, handboeken en zelfs een klinische dienst in de VS voor mensen die serieuze klachten hebben ontwikkeld door meditatie. Maar wetenschappelijk advies over veilig mediteren staat nog in de kinderschoenen.

Bron: Science Alert