We leven straks in een wereld waarin bloed doneren niet meer nodig is

Rode bloedcellen zijn anders dan andere cellen in ons lichaam: ze hebben geen celkern. Dat is handig, want zonder kern is er meer plek voor hemoglobine, het eiwit dat zuurstof door ons lijf vervoert. Maar hoe worden die cellen zo? Bij zoogdieren zoals wij gebeurt er iets speciaals: de cellen die later rode bloedcellen worden (voorlopercellen) gooien hun kern eruit. Tot voor kort snapten wetenschappers niet goed hoe dat precies werkt.

Wetenschappers hebben dat raadsel nu opgelost. Ze vonden een molecuul, CXCL12, dat als een soort startsein werkt. Het vertelt de voorlopercellen: "Tijd om je kern eruit te gooien!" Door dit molecuul op het juiste moment toe te voegen, konden de onderzoekers dat proces zelf aanzetten.

Deze ontdekking kan het mogelijk maken om kunstmatig bloed te produceren. Vandaag de dag gebruiken wetenschappers stamcellen, bijvoorbeeld uit navelstrengbloed of beenmerg, om rode bloedcellen te kweken. Dat werkt redelijk, maar niet perfect: slechts 80 procent van die cellen gooit de kern eruit. En stamcellen zijn schaars, dus echt grote hoeveelheden bloed maken is lastig.

Er is ook een andere methode: gewone cellen, zoals huidcellen, omtoveren tot stamcellen. Dat klinkt ideaal, want dan heb je een eindeloze voorraad. Maar het probleem is dat dit proces nog minder goed werkt: maar 40 procent van de cellen verliest de kern. Met CXCL12 hopen de onderzoekers dat percentage te verhogen, zodat het maken van kunstmatig bloed veel makkelijker en efficiënter wordt.

Stel dat we op deze manier ooit bloed in grote hoeveelheden kunnen maken in een lab. Dan openen zich allerlei mogelijkheden. Zeldzame bloedgroepen produceren? Geen probleem. Tekorten opvangen bij rampen? Kan geregeld worden. Misschien kunnen we zelfs bloed op maat maken voor mensen met specifieke noden.

Toch moeten we niet te hard van stapel lopen. Er is nog veel werk aan de winkel, zeggen de onderzoekers. Het proces is ingewikkeld, en het duurt nog jaren voordat kunstmatig bloed echt gebruikt kan worden in ziekenhuizen. Maar de basis is gelegd. De studie werd gepubliceerd in het vakblad Science Signaling.

Bron: Eurekalert