Zonnebloemolie en koolzaadolie: je hebt ze waarschijnlijk wel in je keukenkastje staan. Zaadolie gold altijd als een gezonde keuze, maar ligt nu onder vuur. Op sociale media gonst het van de beweringen dat zaadoliën "giftig", "ontstekingsbevorderend" en zelfs "dodelijk" zouden zijn. Wat zegt de
wetenschap?
De kritiek richt zich vooral op het hoge gehalte omega 6-vetzuren in zaadoliën. Omega 6 is een essentieel vetzuur. Je lichaam heeft het nodig, maar kan het niet zelf aanmaken. Sommigen beweren dat het ontstekingen veroorzaakt die kunnen leiden tot hartziekten en kanker.
Omega 6-vetzuren
Toch spreken veel wetenschappelijke studies dit tegen. Volgens voedingswetenschapper Dariush Mozaffarian produceren omega 6-vetzuren juist stoffen met een ontstekingsremmende werking. En in een grootschalig onderzoek onder 200.000 mensen bleek dat wie meer plantaardige oliën consumeerde, minder kans had op hartziekten en kanker. Botergebruikers deden het juist slechter.
Sommige experts wijzen op de scheve verhouding tussen omega 6 en omega 3 in ons dieet. In het Westen kan dat oplopen tot 50:1, terwijl een ratio van 4:1 gezonder zou zijn. Onderzoeker Matti Marklund zegt tegen de BBC dat het beter is om meer omega 3 binnen te krijgen dan om omega 6 te schrappen, omdat beide vetzuren gezondheidsvoordelen bieden.
Zaadoliën en kanker: reden tot bezorgdheid?
Ook een WHO-analyse uit 2022 stelt dat een hoge inname van omega 6 waarschijnlijk niet schadelijk is, al is meer onderzoek welkom.
Een recent onderzoek komt wel met een kanttekening: bij een agressieve vorm van borstkanker (triple negatieve borstkanker) blijkt omega 6 de tumorgroei te stimuleren. Toch benadrukken de onderzoekers dat dit niet betekent dat omega 6 voor iedereen gevaarlijk is. Het vetzuur is essentieel voor onze gezondheid.
Hoe zit het met bewerkte zaadoliën?
Een andere zorg is het productieproces van zaadoliën. Sommige oliën worden gewonnen met hexaan, een oplosmiddel. Maar volgens wetenschappers blijven er na raffinage nauwelijks schadelijke resten over. Voor wie toch twijfelt, zijn er koudgeperste alternatieven.
Canolaolie (koolzaadolie) en sojaolie komen het beste uit de bus in studies. Ze verlagen het LDL-cholesterol, verbeteren de bloedsuikerspiegel en kunnen zelfs het lichaamsgewicht helpen verminderen. Canolaolie doet dat soms beter dan zelfs olijfolie, zegt Mozaffarian.
Halve waarheden
De negatieve beeldvorming rond zaadoliën lijkt voort te komen uit een mix van halve waarheden, angst voor ultrabewerkt voedsel en verkeerd getrokken verbanden en conclusies. Wetenschappelijk gezien zijn zaadoliën – met name in gematigde hoeveelheden en in onbewerkte vorm – juist een gezonde keuze.
Zoals voedingsdeskundige Gardner zegt: "Ik zou het zonde vinden als mensen zaadoliën gaan vermijden vanwege een online olieoorlog."