Creeps: Wie zijn de mannen die heimelijk foto’s maken – en wat kun je ertegen doen?

woensdag, 23 juli 2025 om 6:44

bijgewerkt om woensdag, 23 juli 2025 om 7:19

In de zomer is het het ergst: maakt die oudere man een foto van zijn gezin dat misschien achter je ligt op het strand? Of zoomt hij in op jouw bikinilijn? En waar staat die andere man met die pet precies naar te staren

Wie zijn de mannen die heimelijk foto’s maken – en wat kun je ertegen doen?

Onlangs maakte Pointer een aangrijpende reportage over het fenomeen creepshots: stiekem gemaakte foto’s van nietsvermoedende vrouwen, die zonder hun toestemming worden gedeeld op internetfora en in Telegramgroepen. Akelig, en nog akeliger als je er achter komt dat jouw foto rondgaat.

Wat zijn creepshots, en hoe groot is het probleem?

Creepshots zijn heimelijk gemaakte foto’s (vaak met seksuele ondertoon) van mensen die niet in de gaten hebben dat ze worden gefotografeerd. Vaak ligt de focus op lichaamsdelen; vrouwen worden zo, zonder het te weten, object van seksuele fantasieën. Het gaat niet om naaktfoto’s, maar juist om het feit dat het zonder toestemming en in het geheim gebeurt, wat het extra schadelijk maakt.

Onderzoek in Nederland laat zien dat vooral jonge vrouwen slachtoffer worden; volgens het CBS heeft één op de vijf jonge vrouwen recent online seksuele intimidatie meegemaakt. De beelden circuleren makkelijk en kunnen lang online blijven, wat tot blijvende schade leidt voor de betrokkenen – angst, schaamte en zelfs gedragsverandering, zoals aangepaste kledingkeuzes of het vermijden van bepaalde plekken.

De psychologie achter creepshots – voyeurisme en eenzame mannen

Wie zijn die mannen die deze foto’s maken? Volgens psychologen zoals Wineke Smid (interview in Pointer) zijn het niet per se 'zonderlinge onbekenden', maar vaak gewone mannen die zich eenzaam voelen en op zoek zijn naar spanning. Het ‘stiekeme’ is juist datgene wat veel daders opwindend vinden – grenzen worden overschreden in anonimiteit en online communities, waar dadergedrag wordt versterkt en genormaliseerd.

Voor sommigen kan deze zoektocht naar spanning verslavend worden. Psychiater Nils Verbeeck stelt dat voyeurisme – het plezier beleven aan het heimelijk observeren van anderen – veel voorkomt in fantasieën, vooral bij mannen, maar daadwerkelijk uitvoering geven eraan zet een stap richting pathologisch en zelfs strafbaar gedrag.

Strafbaarheid – het mag niet

Gelukkig is het in Nederland strafbaar om stiekem dergelijke beelden te maken, zeker wanneer het gebeurt met een seksuele intentie, in een privésfeer of met minderjarigen. Wetten zoals artikel 139f (heimelijk filmen), artikel 285b (stalking) en het portretrecht beschermen slachtoffers. Sinds de nieuwe Wet seksuele misdrijven is bovendien ook online seksuele intimidatie expliciet strafbaar.

Toch blijkt handhaving lastig. Veel slachtoffers weten niet dat ze gefotografeerd zijn, en de beelden worden vaak anoniem gedeeld via platforms die niet snel reageren op verwijderverzoeken. Politie kan pas optreden als er meerdere meldingen binnenkomen; grootschalige handhaving blijft een uitdaging.

Wat kan je doen als je slachtoffer bent?

Maak melding bij de politie en doe aangifte.
Vraag platforms om de illegale beelden offline te halen; zet dit op schrift voor bewijs.
Zoek steun bij organisaties als het Centrum Seksueel Geweld of Helpwanted.nl voor hulp bij het offline halen van beelden en emotionele steun.