In steeds meer Nederlandse steden zijn vervuilende bedrijfswagens verboden in het centrum. Maar wie denkt dat de regels voor iedereen gelden, komt bedrogen uit: voertuigen met een buitenlands kenteken blijven voorlopig buiten schot.
Nederland telt inmiddels zestien zogeheten zero-emissiezones, waar vervuilende vrachtwagens en bestelbusjes uit de binnenstad geweerd worden. Bedrijven met oudere diesel- of benzinewagens moeten daar buiten blijven of een ontheffing aanvragen. Maar camera’s die de kentekens controleren, grijpen alleen in bij Nederlandse voertuigen. Voor buitenlandse kentekens werkt het systeem niet en daar mogen we de Europese privacyregels voor bedanken.
'Niet uit te leggen'
"Dat zij wel bekeurd gaan worden en busjes met een buitenlands kenteken straks ongestraft door die zero-emissiezones dieselen is niet uit te leggen”, zegt VVD-Kamerlid Hester Veltman. „We hebben al eerder aan de bel getrokken over de uitvoering, de staatssecretaris heeft het niet op orde.”
Staatssecretaris Chris Jansen (PVV) bevestigt het probleem in een brief aan de Tweede Kamer. Europese afspraken staan het niet toe om cameragegevens te gebruiken voor deze specifieke milieuregels. Wel wordt geprobeerd om via onderlinge afspraken met buurlanden alsnog handhaving mogelijk te maken.
Lobbyen in Brussel
Met België is zo’n akkoord dichtbij, waardoor ook oude Belgische dieselbusjes straks op de bon kunnen. Duitsland ligt lastiger. Daar mogen gegevens pas gedeeld worden ná een overtreding, terwijl de Nederlandse systemen werken op herkenning vooraf.
Zolang het niet lukt om via systemen boetes uit te delen, blijft fysieke handhaving de enige manier om buitenlanders op de bon te slingeren. Maar gemeentelijke handhavers, oftewel boa’s, moeten dan steekproefsgewijs controleren, een tijdrovende klus. In Rotterdam bleek uit metingen dat ongeveer 3 procent van de voertuigen een buitenlands kenteken draagt.
Klimaatakkoord
De zero-emissiezones zijn ingevoerd als gevolg van het Klimaatakkoord van 2019, waarin Nederland koos voor een overgang naar elektrisch vervoer. Gemeenten bepalen zelf hoe en wanneer ze de regels invoeren. Kleine ondernemers kunnen een ontheffing aanvragen, maar die is tijdelijk en kost geld.
Zolang er geen Europese afspraken komen, blijft het handhaven van uitstootvrije zones een ingewikkelde puzzel. En voor buitenlandse bedrijven is het probleem voorlopig makkelijk te omzeilen.