Nieuwe satellietdata van Nasa tonen een huiveringwekkende versnelling in de frequentie en ernst van droogtes en overstromingen wereldwijd. De afgelopen vijf jaar waren deze extreme weersomstandigheden gemiddeld twee keer zo intens als in de periode 2003-2020. En dat baart wetenschappers grote zorgen.
“Het is ronduit beangstigend”, zegt hydrologisch expert dr. Matthew Rodell van het Goddard Space Flight Center van NASA in The Guardian. Samen met zijn collega dr. Bailing Li analyseerde hij de meetgegevens van de Grace-satelliet, die veranderingen in het watersysteem van de aarde in kaart brengt. De resultaten zijn nog niet peer-reviewed, maar de onderzoekers spreken nu al van een “verontrustende trend”.
Volgens de voorlopige analyse zijn extreme weersomstandigheden niet alleen talrijker geworden, maar ook heviger, langduriger en grootschaliger. Opvallend is dat de toename sneller lijkt te gaan dan de opwarming van de aarde zelf. Toch wijzen de wetenschappers klimaatverandering aan als de meest waarschijnlijke oorzaak. “We kunnen nog geen causale relatie bewijzen, daarvoor is het tijdsbestek te kort”, aldus Li. “Maar alle signalen wijzen dezelfde kant op.”
De bevindingen zijn opgevraagd door de Britse denktank Global Water Intelligence, die onderstreept dat waterbedrijven totaal niet zijn voorbereid op deze snelle veranderingen. “Dit is extreem beangstigend”, zegt ook directeur Christopher Gasson. “De sector moet dringend enorme investeringen doen om toekomstige rampen het hoofd te kunnen bieden.”
Hard bewijs
Ook in het Verenigd Koninkrijk trekken onderzoekers aan de bel. Professor Richard Betts, hoofd klimaateffecten bij het Britse Met Office, stelt: “Dit is het harde bewijs van wat we al jaren voorspellen: een warmere planeet betekent meer en zwaardere overstromingen en droogte. En de wereld is daar niet klaar voor.”
Volgens Betts zijn samenlevingen wereldwijd ingericht op vertrouwde klimaatgewoonten, waardoor ze nu kwetsbaar zijn voor extremen die volledig buiten hun ervaring vallen. “We moeten niet alleen snel onze uitstoot terugdringen, maar ook veel beter leren leven met de gevolgen die al in volle gang zijn.”
Een recent rapport van WaterAid bevestigt het alarmerende beeld. Grote steden ervaren zogeheten ‘klimaatwhiplash’: razendsnelle overgangen van droogte naar overstroming of van hitte naar kou. Zulke schommelingen veroorzaken méér schade dan de weersomstandigheden op zich, waarschuwt ook de Royal Meteorological Society. Ze verstoren landbouw, infrastructuur en volksgezondheid en ondermijnen de veerkracht van hele samenlevingen.
En dat is nog maar het begin. Volgens de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) is er tachtig procent kans dat een van de komende vijf jaar nóg warmer wordt dan 2024. En dat betekent: meer risico, meer schade, meer onzekerheid.
De verzekeringsbranche houdt haar adem in. Want als het verleden geen betrouwbare voorspeller meer is, kunnen premies, risicoanalyses en financiële buffers zomaar onhoudbaar worden.