Smeltende gletsjers kunnen golf van vulkaanuitbarstingen veroorzaken. En zo ontstaat een vicieuze cirkel

Dat het smelten van gletsjers dramatische gevolgen heeft voor de zeespiegel en ecosystemen wisten we al. Maar nieuw onderzoek laat zien dat het nog een onverwacht gevaar met zich meebrengt: meer en zwaardere vulkaanuitbarstingen.

Wanneer dikke ijslagen verdwijnen, valt de druk weg die het ijs uitoefent op ondergrondse magmakamers. Daardoor krijgen vulkanen als het ware vrij spel. Tot nu toe was dat vooral bekend van IJsland, maar een nieuwe studie in Chili toont aan dat het fenomeen ook daar voorkomt en dat dit in de toekomst ook op andere plekken kan gebeuren.

Onderzoekers bestudeerden de vulkaan Mocho-Choshuenco in de Andes. Tijdens de laatste ijstijd lag hier een enorme ijslaag van 1500 meter dik. Die laag hield de vulkaan in toom: tussen 26.000 en 18.000 jaar geleden kwamen er nauwelijks uitbarstingen voor. Maar toen het ijs rond 13.000 jaar geleden begon te smelten, veranderde dat abrupt. De druk op de magmakamer nam af, gassen in het magma konden zich uitbreiden en de vulkaan barstte meerdere keren heftig uit.

De samenstelling van het magma bleek in die tijd ook te veranderen. Omdat de uitbarstingen onder het ijs tijdelijk waren onderdrukt, had het magma meer tijd om omringend gesteente te smelten. Het werd daardoor stroperiger en explosiever zodra het tot uitbarsting kwam.

De onderzoekers waarschuwen dat dit in de toekomst ook elders kan gebeuren. Met name West-Antarctica is een risicogebied: daar liggen minstens honderd vulkanen onder het ijs. Als dat ijs verdwijnt – iets wat steeds waarschijnlijker wordt door de opwarming van de aarde – kan dat tot meer en zwaardere uitbarstingen leiden.

Dat is slecht nieuws, want hoewel vulkanen bij uitbarstingen tijdelijk zonlicht kunnen blokkeren en zo de aarde iets afkoelen, stoten ze ook veel broeikasgassen uit. Denk aan CO2 en methaan, die de opwarming juist versnellen. Zo kan een gevaarlijke vicieuze cirkel of feedbackloop ontstaan: smeltend ijs veroorzaakt meer uitbarstingen, die weer zorgen voor extra opwarming.

Wetenschappers pleiten daarom voor meer onderzoek. Want hoewel het effect van klimaatverandering op vulkanen tot nu toe onderbelicht is, kan het wereldwijd grote gevolgen hebben. Niet alleen voor het klimaat, maar ook voor mensen die in de buurt van actieve vulkanen wonen.

Bron: The Guardian