Yuval Hariri: Waarom Oekraïne de oorlog aan het winnen is

In tegenstelling tot wat de Russische propaganda volhoudt, heeft Oekraïne tot nu toe de oorlog grotendeels gewonnen, schrijft Yaval Harari in de Financial Times (dit is een samenvatting van zijn essay)

Waar men in 2014 nog dacht dat Oekraïne hulpeloos stond tegenover de Russische agressie, bleek het tegendeel waar na de grootschalige Russische aanval van februari 2022. Ondanks voorspellingen dat Kiev binnen enkele dagen zou vallen, bleven Zelensky en zijn team standvastig in Kiev, wat het moreel van het land enorm versterkte.

Het Oekraïense leger doorstond de initiële Russische aanval en sloeg verrassend hard terug. De bevrijding van grote delen van Charkov en Cherson in 2022 betekende een keerpunt. Sindsdien is het front nauwelijks verschoven, ondanks Russische beweringen van vooruitgang. In werkelijkheid veroverden de Russen sinds voorjaar 2022 geen steden van strategisch belang. Het Russische leger, dat naar schatting 200.000 tot 300.000 doden en gewonden verloor, wist slechts een minimaal deel van de grenszone extra te veroveren. Volgens experts zou Rusland met het huidige tempo dik honderd jaar nodig hebben om heel Oekraïne onder controle te krijgen.

De situatie vertoont parallellen met het westelijk front tijdens WOI, waar enorme offers slechts kleine terreinwinsten opleverden. Ook nu camoufleren Russische kranten de beperkte progressie met kaarten die de schaal kunstmatig vergroten. Oekraïne kiest militair gezien verstandig voor tactische terugtrekkingen, waarbij het eigen troepen spaart en de Russen zich stukbijten op relatief onbeduidende gebieden.

Oekraïne heeft Rusland effectief tot een impasse gebracht. De vergelijking met Amerika’s invasie in Irak is treffend: als de VS na drie jaar slechts een vijfde van het land hadden veroverd, en dat tegen een miljoen slachtoffers, zou niemand dit als overwinning beschouwen.

Op zee boekte Oekraïne eveneens opmerkelijke resultaten. De aanvankelijke dominantie van de Russische Zwarte Zeevloot werd gebroken door creatief gebruik van drones en raketten. Het beroemde incident op Slangeneiland – “Russisch oorlogsschip, rot op” – spreekt tot de verbeelding, net als de vernietiging van het vlaggenschip Moskva. Oekraïne slaagde erin de Russische vloot grotendeels buiten gevecht te stellen.

Ook in de lucht faalde Rusland. Waar Israël in 2025 in luttele dagen het Iraanse luchtruim beheerste, is het Rusland in drie jaar niet gelukt het luchtoverwicht in Oekraïne te krijgen, ondanks zware inzet van materieel. Ondertussen wist Oekraïne zelfs strategische doelen diep in Rusland te raken met drones, hoewel het burgerslachtoffers aan Russische zijde grotendeels probeert te vermijden.

Het is opmerkelijk dat Oekraïne al deze successen behaalde zonder directe militaire interventie van NAVO-landen. Alleen Noord-Korea leverde daadwerkelijk troepen aan Russische zijde. De westerse steun bestond vooral uit wapens en hulpgoederen; NAVO-manschappen vochten niet mee en leveringen van moderne wapens waren vaak beperkt.

De grootste zwakte schuilt momenteel niet op het slagveld, maar in het doorzettingsvermogen van de westerse steun. Russische desinformatie is erop gericht het moreel in het Westen te ondermijnen, in de hoop dat Amerika en Europa hun steun intrekken en Oekraïne tot overgave dwingen. Een Russische overwinning zou rampzalig zijn, niet alleen voor Oekraïne, maar ook voor de geloofwaardigheid van de NAVO en de Europese veiligheid. Oekraïne vormt momenteel de belangrijkste militaire buffer tussen Rusland en het Westen.

Na drie jaar oorlog is duidelijk dat Poetins belangrijkste oorlogsdoel – de vernietiging van de Oekraïense natie – compleet is mislukt. De oorlog heeft het Oekraïense nationalisme juist versterkt: miljoenen Oekraïners zijn bereid te vechten voor hun onafhankelijkheid. Naties bestaan uit gedeelde herinneringen en verhalen; het trauma van de Russische invasie zal het Oekraïense patriottisme generaties lang voeden.

De uitkomst van de oorlog valt niet te voorspellen, maar Oekraïne heeft op één punt nu al definitief gewonnen: het bestaansrecht als onafhankelijke natie.