Hoe herken je werkstress?

In september is het ziekteverzuim opgelopen tot de hoogste in jaren. En volgens Arboned en HumanTotalCare is dit een structureel probleem dat steeds groter aan het worden is. Onder de ziekmeldingen begint stress een steeds groter aandeel in te nemen. Volgens Gerard Furnée, psycholoog bij psychologenpraktijk Feel It 2, is het daarom essentieel om stress op het werk vroegtijdig te herkennen. Hij legt uit dat werknemers namelijk verschillende stadia doorlopen voordat stress dusdanige vormen aanneemt dat het leidt tot ziekteverzuim.

Stress wordt vaak als negatief bestempeld en dit is volgens psycholoog Gerard Furnee niet altijd terecht. “Gezonde stress zorgt ervoor dat mensen voor een bepaalde tijd op 110% kunnen presteren” aldus de psycholoog. De oorzaak hiervan zijn bepaalde hormonen en neurotransmitters zoals cortisol en adrenaline. Deze geven namelijk een boost aan je cognitieve capaciteiten, geven je een gevoel van energie en een gevoel dat je scherp bent. Vaak beschrijven mensen dit als ‘in de flow’ zitten. Dit leidt veelal tot goede prestaties. Voor een aantal dagen tot weken is dat doorgaans geen probleem. Wanneer het wel een probleem wordt is wanneer de werkstress chronisch wordt. 

Door de krapte op de arbeidsmarkt is het lastig om nieuw personeel te vinden. Dit zorgt doorgaans voor een verhoogde werkdruk bij de zittende medewerkers. Er moet meer werk gedaan worden in dezelfde tijd. En wanneer dit voor langere tijd nodig is, kan dit voor chronische werkstress zorgen. Waar gezonde werkstress zorgt voor een betere prestatie, heeft de chronische variant een negatief effect op het functioneren. De reden hiervoor is dat stresshormonen op de lange termijn negatieve effecten hebben op bijvoorbeeld geheugen, leervermogen en energiebalans. 

De overgang van werkstress naar chronische werkstress is een glijdende schaal. De stress die ervaren wordt neemt steeds iets verder toe waardoor er geen duidelijke overgang is van de ene fase naar de andere. Volgens de psycholoog is het daarom belangrijk om de eventuele ontwikkeling van werkstress symptomen nauwlettend in de gaten te houden. De belangrijkste symptomen van chronische werkstress zijn:

Volgens de psycholoog ligt er bij het voorkomen van langdurige werkstress zowel voor de werkgever als de werknemer een taak weggelegd om de werkstress te verminderen. Furnée benadrukt dat vroegtijdige signalering essentieel is om ergere klachten en uiteindelijk uitval door werkstress te voorkomen. Zijn advies luidt om als werkgever het gesprek aan te gaan zodra je symptomen van chronische werkstress signaleert, om zo te onderzoeken wat er nodig is om de situatie te verbeteren. Hij wijst er ook op dat medewerkers de verantwoordelijkheid hebben om zelf het gesprek met de werkgever aan te gaan wanneer zij chronische werkstress ervaren. 

“Het is wel belangrijk om je bewust te zijn als werkgever dat het gesprek aangaan lastig is voor een medewerker”, zegt de psycholoog. Hij geeft daarbij als voornaamste reden dat medewerkers het vaak als zwaktebod zien om aan de werkgever aan te geven dat de stress te hoog is. Daarbij geeft hij de volgende tips:

Op het moment dat er niet op tijd de juiste aanpassingen worden gedaan, kunnen de klachten verergeren. Het verder afglijden op de glijdende schaal zorg ervoor dat de symptomen verergeren. Dit kan uiteindelijk resulteren dat de chronische werkstress overgaat in overspannen zijn. Psycholoog Furnée zegt hierover dat het belangrijk is om dit te allen tijde te voorkomen. Hij geeft daarbij aan dat de klachten die hiermee gepaard gaan, ook een substantiële invloed uit gaan oefenen op het privéleven. Daarnaast vraagt het herstel om meer ingrijpende aanpassingen zowel op het werk als privé.

De symptomen van overspannen zijn hebben een grotere impact op het leven van de medewerker. Psycholoog Furnée zegt hierover “Vaak zien we in onze praktijk dat de symptomen van chronische werkstress niet serieus genomen worden. Werknemers gaan zich pas zorgen maken wanneer de klachten intensiveren. Het echt hulp zoeken bij de klachten gebeurt vaak pas op het moment dat het écht te laat is.” De psycholoog adviseert dan ook om tijdig hulp te zoeken wanneer de symptomen verergeren. Hij geeft daarbij de volgende belangrijke symptomen van overspannen zijn:

Het voorkomen van langdurige overspannenheid heeft uiteindelijk als resultaat dat langdurig ziekteverzuim voorkomen kan worden. Psycholoog Furnée zegt hierover “overspannenheid is een staat van zijn die zeer serieus genomen dient te worden. Vanuit de werkgever vraagt het om kritisch kijken naar de werkzaamheden en de druk en stress die deze met zich meebrengen. Daarnaast is er ook een taak weggelegd voor de werknemer om in de privé situatie op zoek te gaan naar de juiste balans tussen rustgevende en stimulerende activiteiten en rust.” Hij geeft daarbij ook aan dat het soms niet te voorkomen is dat er een vermindering in de werkuren gedaan moet worden om erger te voorkomen. 

Werkstress wordt een steeds belangrijker onderwerp voor zowel werkgevers als werknemers. Om deze reden wordt jaarlijks ‘de week van de werkstress’ georganiseerd. Deze week is ervoor bedoeld om werkstress onder de aandacht te brengen. De week van de werkstress is dit jaar van 10 tot 14 november. De focus ligt daarbij op het voorkomen van werkstress en het bevorderen van een gezonde werkomgeving. De week benadrukt het belang van het bespreekbaar maken van werkstress om een burn-out en andere psychisch klachten te voorkomen. Volgens psycholoog Furnée is dit een uitgelezen kans om niet alleen werkstress bespreekbaar te maken, maar het ook echt onderdeel te maken van de beleidsplannen van organisaties. “Wanneer je de druk aan de ene kant opvoert om meer werk gedaan te krijgen, maar de medewerkers aan de andere kant uitvallen wordt het een geval van dweilen met de kraan open”. 

Links:

Arboned: https://www.arboned.nl/nieuws/verzuim-in-september-op-hoogste-niveau-in-jaren-vooral-langdurig-verzuim-stijgt

HumanTotalCare: https://www.humantotalcare.nl/persbericht/verzuim-in-september-op-hoogste-niveau-in-jaren-vooral-langdurig-verzuim-stijgt/

LinkedInprofiel voor trustworthiness: https://www.linkedin.com/in/furnee/

Link naar site Feel It 2: https://feelit2.nl/

Link naar week van de werkstress: https://www.wvdws.nl/