Wetenschappers ontdekken waarom sommige herinneringen blijven plakken en andere niet

We weten al langer dat ons brein niet zomaar alles opslaat. Sommige herinneringen blijven decennialang intact, terwijl andere binnen een paar dagen vervagen. Wetenschappers wisten tot nu toe wel hoe herinneringen op korte termijn worden gevormd, maar het mechanisme achter langetermijngeheugen bleef grotendeels een mysterie.

Onderzoekers hebben nu een soort moleculaire estafetteloop ontdekt in de hersenen. Verschillende eiwitten geven als het ware het stokje aan elkaar door om een herinnering steeds steviger te verankeren.

De onderzoekers trainden muizen om verschillende omgevingen te herkennen. Sommige omgevingen zagen de muizen vaak, andere maar af en toe. Na drie weken testten ze welke herinneringen waren blijven hangen.

Het resultaat was duidelijk: de vaak herhaalde ervaringen werden goed onthouden, terwijl de zelden herhaalde vrijwel waren vergeten. Tot zover niet verrassend, want we weten allemaal dat herhaling helpt bij leren. Maar wat er in het brein gebeurde, was wel nieuw.

De onderzoekers ontdekten dat er drie belangrijke eiwitten zijn die bepalen of een herinnering mag blijven. Je kunt ze zien als drie poortwachters die elk op een ander moment aan het werk gaan.

De eerste poortwachter heet CAMTA1. Dit eiwit is actief in de eerste dagen na het vormen van een herinnering. Het zorgt ervoor dat de herinnering niet direct verdwijnt en bereidt het brein voor op langetermijnopslag.

Daarna komt TCF4 in actie. Dit eiwit neemt het over na ongeveer een week en zorgt dat de herinnering verder wordt versterkt. De derde poortwachter, ASH1L, werkt op een andere plek in het brein en houdt de herinnering vast over weken. Dit eiwit werkt door kleine chemische markeringen aan te brengen op het DNA, waardoor bepaalde genen aan of uit blijven staan.

Hoewel het onderzoek bij muizen is gedaan, zijn de betrokken eiwitten ook bij mensen aanwezig. Sterker nog: mutaties in de genen voor CAMTA1, TCF4 en ASH1L zijn bij mensen al eerder in verband gebracht met intellectuele beperkingen en geheugenproblemen.

De ontdekking biedt mogelijk aanknopingspunten voor behandelingen van geheugenstoornissen. Als we begrijpen welke moleculaire stappen nodig zijn om herinneringen te bewaren, kunnen we misschien ooit ingrijpen wanneer dat proces misgaat.

Bron: Nature