Het herkennen van een toxische relatie kan lastig zijn, vooral omdat ongezonde patronen vaak geleidelijk ontstaan en worden gemaskeerd door gevoelens van liefde of hoop op verbetering. Diverse psychologen en relatie-experts adviseren om jezelf een aantal concrete vragen te stellen om te beoordelen of je relatie gezond is of juist schadelijk voor je welzijn. Hieronder vind je zeven essentiële vragen die je kunnen helpen om inzicht te krijgen in de dynamiek van je relatie:
- Kan ik mezelf zijn in deze relatie? Durf je je ware gevoelens, gedachten en wensen te uiten zonder angst voor kritiek, vernedering of afwijzing? Of voel je je juist beperkt in wie je bent en wat je doet?1
- Worden mijn grenzen gerespecteerd? Geeft je partner je de ruimte om je eigen keuzes te maken en respecteert hij/zij jouw fysieke, emotionele en sociale grenzen? Of worden je grenzen regelmatig genegeerd of overschreden?
- Is er sprake van controle of manipulatie? Probeert je partner je gedrag, sociale contacten of financiën te controleren? Word je gemanipuleerd, bijvoorbeeld door schuldgevoelens, chantage of het verdraaien van de werkelijkheid (gaslighting)?
- Voel ik me goed over mezelf in deze relatie? Draagt de relatie bij aan je zelfvertrouwen en geluk, of voel je je juist onzeker, uitgeput, schuldig of klein gemaakt door je partner?
- Zijn eerlijkheid en vertrouwen de basis van onze relatie? Kun je open en eerlijk zijn zonder angst voor negatieve consequenties? Is er onderling vertrouwen, of overheersen jaloezie, achterdocht en geheimzinnigheid?
- Zijn we gelijkwaardig aan elkaar? Is er sprake van wederzijds respect en gelijkwaardigheid, of bepaalt één van de twee de regels en worden jouw behoeften en meningen structureel ondergeschikt gemaakt?
- Willen we allebei werken aan de relatie? Is er bereidheid van beide kanten om problemen te erkennen en eraan te werken, of ligt de verantwoordelijkheid (en vaak ook de schuld) altijd bij jou?1
- Is er bereidheid van beide kanten om problemen te erkennen en eraan te werken, of ligt de verantwoordelijkheid (en vaak ook de schuld) altijd bij jou?
Als je op meerdere van deze vragen negatief moet antwoorden, is de kans groot dat je te maken hebt met een toxische relatie. Typische signalen zijn onder andere: gebrek aan respect, constante kritiek, controle, manipulatie, jaloezie, isolatie van vrienden/familie, en het gevoel dat je jezelf kwijtraakt. Het is belangrijk om deze signalen serieus te nemen en eventueel hulp te zoeken bij een professional of je sociale netwerk.