NAVO oefent vanuit Nederland twee weken lang op kernoorlog

De NAVO oefent vanaf dinsdag twee weken lang vanuit Nederland op het gebruik van kernwapens. Meer dan zeventig vliegtuigen en tweeduizend mannen en vrouwen vechten, "uiterst realistisch", tegen een verzonnen vijand. Met dummies die voor echte atoombommen moeten doorgaan, dat wel.

De NAVO zweeg lang zoveel mogelijk over de jaarlijkse 'Steadfast Noon'-oefening. Kernwapens zijn de ultieme veiligheidsgarantie van het bondgenootschap en altijd in geheimzinnigheid gehuld. Tot vier jaar geleden was de naam van de oefening zelfs geheim.

Maar de NAVO staat de laatste jaren weer veel meer in de belangstelling, én is mikpunt van kritiek. Meer openheid is nodig om de wereld te laten zien dat de alliantie niet agressief maar defensief is, zegt Jim Stokes, de chef nucleair beleid van de NAVO. Dat zij niet uit is op escalatie van de spanningen met Rusland.

Uitvalsbasis van Steadfast Noon is het Brabantse Volkel, al worden ook vliegvelden in België, Engeland en Denemarken ingeschakeld. Veel van de actie speelt zich af boven de Noordzee.

Nederlandse en Amerikaanse F-35's worden uitgerust met nepkernbommen en op een doelwit afgestuurd. Andere landen leveren jacht-, radar- en tankvliegtuigen die hen moeten beschermen, informeren en bevoorraden. Of dragen bij aan verkenning, commandovoering of elektronische oorlogvoering.

Welk scenario de deelnemers voorgeschoteld krijgen, wil de NAVO geheim houden. Ze spelen geen oorlog met Rusland of andere bestaande tegenstander na, onderstreept de alliantie.

Met scherp geschoten wordt er niet. Ook nachtvluchten worden Nederlanders bespaard. "Jullie kunnen rustig slapen zonder herrie boven je hoofd."

Veertien landen doen mee, en dus ook de Verenigde Staten. NAVO-bronnen verwachtten na het aantreden van president Donald Trump dat de VS hun deelname aan oefeningen in Europa zouden verminderen. Maar de Amerikanen doen "absoluut" net zo stevig mee als vorige edities, bezweert de woordvoerder van de hoogste NAVO-commandant.

De nucleaire bewapening van de NAVO is vooral Amerikaans. Ook Trump wil daar volgens NAVO-bronnen niet aan morrelen.