Aardappelen hebben niet het imago dat het verstandig is ze te eten. Dat komt misschien omdat ze ouderwets zijn en omdat ze vaak zo worden bereid (patat) dat er veel vet aan te pas komt. Maar dat imago is onverdiend.
Aardappelen zijn gezond als je ze op de juiste manier bereidt en in een gebalanceerd dieet opneemt. En gewoon koken is het beste.
Hieronder een overzicht van de belangrijkste gezondheidsvoordelen en -nadelen van aardappelen, gebaseerd op recente inzichten uit de voedingswetenschap.
Bereiding | Calorieën | Vet (g) | Opmerking |
Gekookt | 86 | 0.1 | Meest vullend, behoud meeste voedingsstoffen |
Gebakken | 93 | 0.1 | Iets meer calorieën door waterverlies |
Geroosterd | 120-160 | 6-10 | Meer vet, afhankelijk van gebruikte olie of vet |
Gepureerd | 187 | 9.4 | Vaak veel boter/room toegevoegd, minder vezels zonder schil |
Friet/chips | 202 | 7.1 | Veel vet, vaak ongezonde oliën en zout |
Voedingswaarde en Gezondheidsvoordelen
- Rijk aan vitamines en mineralen
Aardappelen bevatten veel micronutriënten, waaronder vitamine C, B6, kalium, folaat en magnesium. Een middelgrote aardappel bevat bijna de helft van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid kalium, meer dan een banaan, wat gunstig is voor de bloeddruk en spierfunctie. Ook leveren ze fosfor, ijzer en antioxidanten zoals flavonoïden, carotenoïden en fenolzuren, die kunnen beschermen tegen kanker, diabetes en hartziekten.
- Vezels en resistente zetmelen
Aardappelen zijn een goede bron van vezels, vooral als je ze met schil eet. Ze bevatten ook resistente zetmelen, vooral als je ze eerst kookt en daarna laat afkoelen. Deze zetmelen werken als prebiotica en ondersteunen een gezonde darmflora, wat ontstekingen kan verminderen en de bloedsuikerspiegel kan stabiliseren.
- Laag in calorieën (mits puur gegeten)
100 gram gekookte aardappel bevat ongeveer 80 calorieën, wat lager is dan bijvoorbeeld gekookte witte pasta (tot 200 calorieën per 100 gram). Aardappelen zijn bovendien zeer vullend, waardoor je minder snel te veel eet.
- Verzadiging
Gekookte aardappelen staan bovenaan de "satiety index", wat betekent dat ze erg goed vullen in verhouding tot hun caloriegehalte. Dit maakt ze geschikt voor gewichtsbeheersing.
Mogelijke Nadelen
- Hoge glycemische index
Aardappelen kunnen de bloedsuikerspiegel snel doen stijgen, vooral als ze gepureerd, gebakken of gefrituurd worden. Mensen met (pre)diabetes moeten daarom letten op de portiegrootte en bereidingswijze.
- Weinig eiwit en vet
Aardappelen zijn arm aan eiwitten en vetten. Het is dus verstandig ze te combineren met een eiwitbron, zoals vis of kip, voor een volwaardige maaltijd.
- Solanine
In groene of uitgelopen aardappelen zit solanine, een stof die in grote hoeveelheden misselijkheid kan veroorzaken. Snijd groene of zachte plekken altijd weg voor consumptie.
- Bereidingswijze is cruciaal
Gekookte aardappelen zijn het gezondst. Toevoegingen als boter, kaas of room verhogen het calorie- en vetgehalte aanzienlijk. Gefrituurde aardappelen (zoals friet of chips) bevatten veel ongezonde vetten en vaak ook veel zout, wat ze minder gezond maakt.