Ver voorbij Saturnus, in de koudste uithoeken van ons zonnestelsel, bouwt een object genaamd Chiron zijn eigen ringensysteem. En voor het eerst kunnen wetenschappers dit proces in real-time volgen.
Chiron is wat astronomen een 'centaur' noemen. Het is een ijzig rotsblok dat tussen de banen van Saturnus en Uranus rondzwerft. Met een doorsnede van ongeveer 200 kilometer is het object niet bepaald groot, maar het is wel bijzonder actief. Chiron spuit regelmatig stof en gas uit, waardoor het soms op een komeet lijkt.
Op 10 september 2023 kregen wetenschappers een unieke kijk op Chiron toen het precies voor een verre ster langs schoof. Door te meten hoe het licht van die ster dimde, konden ze de omgeving rond Chiron in kaart brengen. Wat ze ontdekten was verrassend: Chiron heeft drie smalle ringen op afstanden van 273, 325 en 438 kilometer van het centrum, omgeven door een breder schijfachtig wolkje materiaal.
Zeldzaam om te zien
Deze structuren zijn er niet altijd geweest, zo blijkt uit oude data. Waarschijnlijk kwam het materiaal vrij bij uitbarstingen rond 2021, toen Chiron plotseling veel helderder werd. Het stof dat toen werd uitgestoten is inmiddels bezig zich te ordenen in een platte schijf rond het object. Door botsingen en zwaartekracht wordt het materiaal steeds meer geconcentreerd in smalle ringen.
Dit is pas de vierde keer dat astronomen ringen rond een klein object in ons zonnestelsel ontdekken. Maar het is wel de eerste keer dat ze kunnen zien hoe zo'n systeem in real-time ontstaat. Wetenschappers hopen dat verdere observaties laten zien of de ringen permanent worden of juist weer verdwijnen.