Dopamine werkt in onze hersenen heel anders dan gedacht

Dopamine kennen we als het ‘gelukshormoon’, maar in werkelijkheid is het veel meer dan dat. Deze chemische boodschapper in de hersenen is al jaren onderwerp van onderzoek. Toch blijkt dat we er nog lang niet alles over weten.

Traditioneel dachten wetenschappers dat dopamine zich traag verspreidt door de hersenen als een soort chemische megafoon. Het zou allerlei hersengebieden tegelijk aansturen, van motoriek tot motivatie. Maar nieuw onderzoek laat zien dat dopamine ook veel subtieler kan werken, als een fluisterstem die binnen milliseconden precies de juiste buurcellen aanspreekt.

Dat maakt de stof nóg interessanter, zeggen onderzoekers van de University of Colorado en Augusta University (VS). Hun bevindingen zijn gepubliceerd in het vakblad Science.

Met een speciale microscoop konden zij in levende muizenhersenen zien hoe dopamine op kleine schaal vrijkomt. Alleen heel nabije zenuwcellen werden geactiveerd, supersnel en heel lokaal. Grotere hoeveelheden dopamine zorgden juist voor een bredere, maar trager verlopende reactie.

"Onze studie laat zien dat dopamine veel complexer werkt dan we dachten”, zegt farmacoloog Christopher Ford, hoofdauteur van het onderzoek. "Het helpt ons begrijpen hoe één stof zoveel verschillende processen in het brein kan aansturen: beweging, stemming, geheugen, motivatie, noem maar op.”

Dat is geen overbodige luxe, want dopamine speelt een sleutelrol in allerlei hersenaandoeningen, van ADHD tot verslaving, en van schizofrenie tot de ziekte van Parkinson. Bij die laatste ziekte sterven juist de dopamineproducerende cellen in het striatum af, een hersengebied dat nauw betrokken is bij beweging en beloning.

Volgens Ford zijn we "nog maar net begonnen” met het ontrafelen van deze complexe signalering. Maar hoe beter we begrijpen hoe dopamine precies communiceert, hoe groter de kans dat we effectievere behandelingen kunnen ontwikkelen voor neurologische en psychiatrische aandoeningen.

Wat betekent dit voor jou? Dopamine is niet alleen een feelgoodstofje. Het is een cruciale speler in je hersenen, die veel preciezer werkt dan we dachten. Misschien verklaart dat ook waarom sommige medicijnen en behandelingen wel of niet aanslaan of waarom cafeïne je dopamine tijdelijk blokkeert (ja, dat doet het echt).

Meer onderzoek is nodig, maar het begin is er: dopamine fluistert meer dan het schreeuwt en dat verandert hoe we naar ons brein kijken.

Bron: Science Alert