Wat er in je brein gebeurt als je favoriete voetbalclub scoort of verliest - en de link met fanatisme buiten het veld

Doodgewone burgers veranderen in extatische voetbalfans als ze plaatsnemen op de voetbaltribune. Als hun favoriete ploeg scoort, pompt de adrenaline door het lijf en springen ze de buurman in de armen; maar als de tegenstander wint, is de pijn letterlijk te voelen. Nieuw hersenonderzoek laat zien dat bepaalde hersengebieden extreem reageren op winst of verlies bij fanatieke voetbalsupporters.

Onderzoekers van de Universidad San Sebastián in Chili onderzochten met fMRI-scans hoe 60 mannelijke fans reageerden terwijl ze doelpunten bekeken van hun favoriete club, hun aartsrivaal of een neutraal team. Het resultaat: zodra hun eigen team scoorde, lichtten de beloningsgebieden in het brein op alsof ze zelf de winnende hadden gemaakt. Maar bij verlies gebeurde iets heel anders.

“Rivaliteit herconfigureert binnen seconden de balans tussen beloning en controle in het brein,” legt hoofdonderzoeker Francisco Zamorano uit. “Bij een belangrijke overwinning wordt het beloningssysteem extra geactiveerd, maar bij een nederlaag zien we dat het hersengebied dat verantwoordelijk is voor zelfbeheersing juist wordt onderdrukt.”

Dat verklaart volgens Zamorano waarom ogenschijnlijk rationele mensen bij een foute beslissing van de scheids ineens kunnen 'flippen'. “Dezelfde hersenpatronen – meer beloning, minder controle – zie je ook bij politieke en religieuze conflicten,” zegt hij.

Volgens de onderzoekers worden deze hersencircuits al vroeg in het leven gevormd, door opvoeding, stress en sociale invloeden. “Bescherming van de kindertijd is de krachtigste manier om fanatisme te voorkomen,” aldus Zamorano. “Samenlevingen die dat verwaarlozen, erven de schade die het met zich meebrengt.”

Kortom: voetbal is hersenchemie op volle toeren. En diezelfde mechanismen die ons doen juichen op de tribune, kunnen ook verklaren waarom fanatisme – op het veld of daarbuiten – soms zo snel uit de hand loopt.

Bron: Eurekalert Radiology