De Russische economie, jarenlang aangedreven door oorlogsinspanningen en noodmaatregelen, is in 2025 in een diepe crisis beland. Zowel de centrale bank als de regering waarschuwen voor stagnatie en een mogelijke recessie.
Belangrijkste signalen van economische stagnatie
- Uitputting van 'vrije middelen': Volgens de Russische centrale bankgouverneur Elvira Nabiullina zijn de belangrijkste bronnen die de economie de afgelopen twee jaar op de been hielden – zoals arbeidskrachten, industriële capaciteit, bankreserves en het Nationaal Welvaartsfonds – vrijwel uitgeput. "We moeten begrijpen dat veel van deze middelen echt zijn opgebruikt," aldus Nabiullina.
- Arbeidstekorten en capaciteitsgrenzen: Door massale emigratie en grootschalige mobilisatie voor de oorlog kampen bedrijven met een tekort van circa 2 miljoen arbeidskrachten. De industriële capaciteit draait met meer dan 80% op het hoogste niveau ooit, waardoor er weinig ruimte is voor verdere groei.
- Afnemende groei en eerste tekenen van krimp: Het officiële BBP groeide in het eerste kwartaal van 2024 nog slechts met 1,4% (tegen 4,1% eind 2023). Voor het eerst sinds 2022 kromp de economie op kwartaalbasis. De industriële groei stagneert, de civiele sector krimpt en de detailhandel vertraagt fors.
- Dalende bedrijfswinsten: In maart 2025 daalden de bedrijfswinsten met een derde, en in de cruciale olie- en gassector zelfs met de helft. Dit wijst op structurele problemen, ook in de sectoren die Rusland traditioneel overeind hielden.
- Inflatie en hoge rente: Door recorduitgaven aan defensie is de inflatie opgelopen. De centrale bank handhaaft daarom hoge rentes (rond 20%), wat investeringen verder afremt. Onder politieke druk werd de rente recent marginaal verlaagd, ondanks zorgen over de economie.
Politieke reacties en vooruitzichten
- Druk vanuit de regering: President Poetin heeft ambtenaren bevolen "onder geen beding stagnatie of recessie toe te laten", maar volgens analisten staan technocraten nu voor de keuze: oorlog of economie.
- Beperkte beleidsruimte: Grote ontwikkelingsprojecten zijn geschrapt en export van metalen en olieproducten is verminderd. Hoop op herstel in 2025 is vervlogen door aanhoudende sancties en inflatiedruk.