Koppen met de bal is écht slecht voor je hersenen: 'Geheugen gaat merkbaar achteruit'

Koppen is een wezenlijk onderdeel van het voetbalspel, maar er is steeds meer wetenschappelijk bewijs dat de hersenen hier flink van te lijden hebben. Amerikaanse onderzoekers hebben nu met een nieuwe hersenscantechniek aangetoond dat herhaaldelijk koppen juist de breinzone achter het voorhoofd aantast – een gebied dat cruciaal is voor leren en geheugen.

Onderzoekers van Columbia University onderzochten 352 volwassen amateurvoetballers en 77 sporters zonder ervaring met contactsporten. De fanatieke kopballers, die meer dan duizend kopballen per jaar produceren, bleken duidelijke schade te hebben in de overgang tussen grijze en witte stof in de hersenschors. Juist daar ontstaan schuifkrachten bij een klap tegen het hoofd.

“Ons onderzoek laat voor het eerst zien dat herhaalde kopballen specifieke veranderingen in de hersenen veroorzaken die het cognitief functioneren aantasten”, zegt onderzoeksleider Michael Lipton.

Niet alleen de scans gaven reden tot zorg: spelers die vaak kopten scoorden ook lager op eenvoudige leer- en geheugentests; een bevestiging dat de zichtbare hersenschade samenhangt met meetbare cognitieve problemen.

Een tweede studie van hetzelfde lab, die deze week in het vakblad Neurology is verschenen, vond met een andere techniek schade in precies hetzelfde hersengebied. “Het feit dat beide methodes dezelfde resultaten opleveren, maakt onze conclusie alleen maar sterker”, aldus Lipton.

De afwijkingen doen denken aan de gevreesde hersenziekte CTE, die bij sommige oud-boksers en oud-American footballers voorkomt. Of intensief koppen ook daadwerkelijk tot die aandoening leidt, is nog onbekend. “De locatie van de afwijkingen lijkt sterk op CTE, maar we weten nog niet of er een directe link is”, vertelt Lipton.

De vraag is of voetbalorganisaties harde maatregelen durven nemen om spelers te beschermen. De KNVB heeft dit seizoen nieuwe richtlijnen geïntroduceerd om het aantal kopballen in het voetbal te beperken, vooral gericht op kinderen. Maar een kopverbod zit er (nog) niet in.

Bronnen: JAMA Network Open Neurology