Een nieuwe eetstoornis rukt op: orthorexia

Orthorexia is de eetstoornis van deze tijd: een ziekelijke fixatie op “puur” en “gezond” eten, die lang niet altijd als probleem wordt herkend. De naam komt uit het Grieks: ortho (juist) en orexis (eetlust) – letterlijk dus een “juiste eetlust”, maar in de praktijk slaat het door naar obsessie.

Mensen met orthorexia schrappen stap voor stap hele voedselgroepen – eerst suiker en gluten, dan zuivel en granen, daarna alles met “additieven” of “bespoten” ingrediënten – tot er nog maar een handvol “veilige” producten overblijft. Dat lijkt gezond, maar leidt vaak tot tekorten, gewichtsverlies, angst rond eten en sociale isolatie, omdat spontaan uit eten gaan simpelweg niet meer kan.

Opvallend is dat orthorexia (nog) geen officiële diagnose is in de DSM-5, terwijl therapeuten wereldwijd melden dat ze het patroon steeds vaker in hun spreekkamer zien. In een overzichtsartikel uit 2023 wordt orthorexia “een obsessieve en extreme fixatie op uitsluitend ‘pure’ en ‘gezonde’ voeding” genoemd, die het dagelijks functioneren aantast. Een studie onder Instagram-gebruikers liet zien dat juist fanatieke volgers van ‘clean eating’-accounts significant meer orthorexie-symptomen hebben – een aanwijzing dat sociale media de stoornis kunnen aanwakkeren. (Orthorexia and Orthorexia Nervosa: A Comprehensive Examination of Prevalence, Risk Factors, Diagnosis, and Treatment)

De grens tussen gezond bezig zijn en ziekelijk geobsedeerd raken is dun. Een nuttige vuistregel van behandelcentra: als eten je leven kleiner maakt in plaats van groter, is het tijd om hulp te zoeken.