Stille pandemie: meer ziekenhuisopnamen, amputaties en overlijdens

Nederland beleeft een “stille pandemie” waarin ziekenhuisopnamen en ingrijpende operaties zoals amputaties flink toenemen. Minder snel herkenbare gevolgen van de coronapandemie en uitgestelde zorg worden nu pas zichtbaar, schrijft het AD, onder meer in de vorm van steeds meer mensen met chronische ziekten en oplopende sterftecijfers. Met die alarmerende boodschap komen de GGD Gelderland-Zuid en hoogleraar klinische microbiologie Heiman Wertheim van het Radboudumc in Nijmegen. Wertheim, tevens adviseur van de wereldgezondheidsorganisatie WHO, benadrukt dat hij geen doemscenario’s wil schetsen. „Maar het zal wel een extra druk op de al gespannen gezondheidszorg geven, dat is mijn grootste kopzorg.”

Uit cijfers van onder meer het RIVM en verschillende ziekenhuizen blijkt dat het aantal grote amputaties fors is gestegen sinds de coronacrisis. Dit komt mede doordat reguliere zorg vanwege lockdowns en dreigende ziekenhuisoverbelasting werd uitgesteld. Huisartsen en specialisten zagen patiënten pas laat én in ernstigere situaties, waardoor operaties vaak niet meer konden worden voorkomen. Zo werden in 2021 drie keer zoveel amputaties uitgevoerd als voor corona, een trend die zich onverminderd voortzet.

In 2025 heeft inmiddels 37% van de Nederlanders één of meer chronische aandoeningen, met verwachting van een verdere toename richting 2050 naar bijna 12 miljoen mensen. Vooral ouderdomsziekten als dementie en artrose springen eruit.

Daarnaast neemt het probleem van antibioticaresistentie toe in Nederlandse ziekenhuizen. Uitbraken van resistente bacteriën komen weer vaker voor, ondanks een aanvankelijk effect van verbeterde hygiëne tijdens de pandemie. Het risico op onoplosbare infecties en bijbehorende ziekenhuisopnamen groeit. Wertheim tegen het AD: „Waar voorheen sommige infecties met een pilletje konden worden verholpen, moeten mensen er nu soms al voor aan het infuus. Je ziet dat bijvoorbeeld al gebeuren bij urineweginfecties bij ouderen.”

Volgens specialisten is deze stille pandemie nog verre van over, nu de gevolgen van eerder uitgestelde zorg nog dagelijks zichtbaar worden. Om verdere schade en onnodige sterfte te voorkomen, pleiten ze voor structurele investeringen in preventie en snellere signalering van ernstige gezondheidsproblemen.