Drie graden opwarming al in 2050?

Van de mensen die dit lezen zullen er best veel 2050 halen. Die ernstige opwarming dacht je misschien te ontlopen, maar dat zou wel eens een misrekening kunnen blijken.

Fysici en meteorologen slaan opnieuw alarm: de wereld zou een “fase van versnelling” in de klimaatcrisis zijn ingerold. In Duitse media wordt zelfs gespeculeerd over scenario’s waarin de aarde tegen 2050 al drie graden warmer is dan in het pre-industriële tijdperk. De kern van die zorg: concentraties van CO₂ en andere broeikasgassen blijven stijgen, terwijl natuurlijke buffers (zoals oceanen en bossen) minder effectief lijken te worden. Als die trends aanhouden, kan de gemiddelde temperatuur harder omhoogschieten dan in veel eerdere modellen was voorzien. Het Parijse akkoord was er op gericht in 2050 de opwarming te beperken tot 1,5 graden. Maar iedereen die het weer de afgelopen maanden heeft gevolgd weet dat dat een illusie is.

Een sneller tempo van opwarming vergroot de kans op extremen: langere en intensere hittegolven, zwaardere neerslag en overstromingen, drogere zomers met hogere bosbrandrisico’s, en vaker mislukte oogsten. Ook kettingreacties – het smelten van poolijs dat de opwarming weer versnelt, of het verzwakken van cruciale zeestromingen – komen dan dichterbij. Zulke kantelpunten kunnen de mens invloed deels uit handen slaan.

Toch is fatalisme misplaatst. Versnelling is geen natuurwet: beleid werkt. Minder uitstoot levert binnen jaren meetbare effecten op de concentratiegroei van broeikasgassen. Snellere elektrificatie, uitfasering van kolen, forse opschaling van wind en zon, isolatie en warmtepompen, en het terugbrengen van methaanlekkages kunnen de curve afvlakken. Daarnaast worden adaptatiemaatregelen urgent: waterbeheer, hittebestendig bouwen en klimaatbestendige landbouw.

De boodschap is simpel én lastig: als de opwarming versnelt, moet beleid dat ook doen. Hoe sneller emissies dalen, hoe kleiner de kans dat 1,5°C definitief uit beeld raakt en 3°C al rond het midden van de eeuw realiteit wordt. Dit is het moment om tempo te maken – niet alleen met doelen, maar vooral met uitvoering.