We eisen de nacht op? Echt? De geschiedenis van eeuwigdurende verkrachting
Opiniezondag, 31 augustus 2025 om 10:48
Het zou geweldig zijn als vrouwen (en mannen) in de vaagste donkere steegjes en op de meest verlaten binnenweggetjes op alle uren van de nacht en dag veilig zouden zijn. Dat er geen mens het in zijn hoofd zou halen iemand seksueel tee belagen. En wie weet. Veel mensen geloven dat de hemel op aarde ooit zal komen. Dus waarom zou je ook niet kunnen geloven in een wereld zonder seksueel geweld.
Maar de feiten werken niet erg mee aan die droom. Al sinds we weten wat de mensen deden (omdat ze het opschreven) heeft de ene mens de andere verkracht. Of preciezer: de ene man een vrouw verkracht. Omdat de vrouw zijn eigendom was- en dan mocht het. Omdat de vrouw zijn vrouw was of een van zijn vrouwen- en dan mocht het ook. Of omdat het en vrouw van de vijand betrof, de andere stam, de buren. Dan mocht het uiteraard.
Verkrachting is één van de oudste en meest ingrijpende misdrijven die de menselijke geschiedenis kent. Het is niet enkel een individuele daad van geweld, maar ook een maatschappelijk fenomeen dat samenhangt met machtsstructuren, genderongelijkheid en culturele opvattingen. Om te begrijpen hoe verkrachting vandaag de dag wordt gezien en bestreden, is het noodzakelijk om terug te kijken naar de manier waarop dit misdrijf in het verleden werd behandeld en geïnterpreteerd.
Verkrachting in de oudheid en middeleeuwen
In de oudheid werd verkrachting vaak gezien als een aantasting van eigendom in plaats van een misdaad tegen de fysieke en psychologische integriteit van de vrouw. In bijvoorbeeld het oude Rome stond de eer van de familie centraal. Een verkrachting werd niet primair beschouwd als een trauma voor de vrouw zelf, maar als een schending van de eer van haar mannelijke familieleden. Vrouwen waren in juridische zin vaak machteloos om hun eigen stem te laten horen.
In de middeleeuwen kreeg verkrachting geleidelijk meer aandacht in juridische systemen, maar de sancties varieerden sterk. Soms kon een verkrachter aan vervolging ontkomen door met het slachtoffer te trouwen – een regel die in sommige culturen tot in de moderne tijd bleef bestaan. Deze wetgeving illustreert hoe weinig autonomie vrouwen lange tijd hadden en hoe sterk patriarchale waarden verweven waren met gerechtelijke structuren.
1 Dina, de dochter van Lea, die zij Jakob gebaard had, trok eropuit om bij de meisjes van dat land te gaan kijken.2 En Sichem, de zoon van de Heviet Hemor, de vorst van het land, zag haar; hij greep haar en sliep met haar; hij verkrachtte haar.3 Maar zijn hart raakte aan Dina, de dochter van Jakob, gehecht; hij had het meisje lief en sprak naar het hart van het meisje.4 Daarom zei Sichem tegen zijn vader Hemor: Neem dit meisje voor mij tot vrouw.5 Jakob had gehoord dat Sichem zijn dochter Dina onteerd had, maar zijn zonen waren bij het vee in het veld. Daarom zweeg Jakob totdat zij thuis kwamen.- Genesis 34
6 Hemor, de vader van Sichem, ging de stad uit naar Jakob om met hem te spreken.7 De zonen van Jakob kwamen van het veld zodra ze het hoorden. De mannen voelden zich gekwetst en ontstaken in hevige woede, omdat hij een schandelijke daad in Israël had begaan door met Jakobs dochter te slapen, want zoiets doet men niet.- Genesis 34
8 Toen sprak Hemor met hen en zei: Mijn zoon Sichem heeft met heel zijn hart liefde opgevat voor uw dochter. Geef haar toch aan hem tot vrouw.9 Ga huwelijksbanden met ons aan; geeft uw dochters aan ons en kunt u onze dochters voor uzelf nemen.10 En blijf bij ons wonen. Het land ligt voor u open; woon er, trek erin rond en verwerf er bezit.11 En Sichem zei tegen haar vader en haar broers: Laat mij genade vinden in uw ogen, en ik zal geven wat u maar van mij wenst.12 Maak de bruidsschat en het huwelijksgeschenk gerust groot voor mij. Ik zal geven wat u van mij wenst; alleen: geef me het meisje tot vrouw.- Genesis 34
Verlichting en vroege moderniteit
Vanaf de 18e eeuw begon de opkomst van mensenrechten en het idee van individuele vrijheden langzaam invloed te krijgen op de manier waarop men naar seksueel geweld keek. Verkrachting werd steeds vaker erkend als een ernstig misdrijf tegen de lichamelijke integriteit van het slachtoffer, hoewel slachtoffers vaak nog steeds werden onderworpen aan wantrouwen, bewijsdruk en victim blaming. De ongelijkheid bleef dus bestaan, maar de basis voor een meer moderne kijk op seksueel geweld werd gelegd.
Heden en maatschappelijke impact
In de 20e en 21e eeuw is verkrachting uitgegroeid tot een thema dat centraal staat in feministische bewegingen en maatschappelijke debatten. Dankzij deze strijd is er meer aandacht gekomen voor de rechten van slachtoffers, betere juridische bescherming en het doorbreken van het taboe rond seksueel geweld. Internationale verdragen, zoals het Verdrag van Istanbul (2011), hebben ertoe geleid dat landen zich verplichten om seksueel geweld strenger te bestrijden en slachtoffers meer ondersteuning te bieden.
Toch blijven er grote uitdagingen bestaan. Wereldwijd rapporteren slachtoffers nog steeds zelden uit angst voor ongeloof, sociale stigmatisering of repercussies. In veel landen is de aangiftebereidheid laag en worden rechtszaken zelden gewonnen. Bovendien is verkrachting in oorlogssituaties nog altijd een wapen van terreur dat systematisch wordt ingezet tegen burgers, met name tegen vrouwen.
De strijd om erkenning en rechtvaardigheid
Vandaag de dag liggen de grootste uitdagingen in preventie, voorlichting en het doorbreken van schadelijke stereotypen. Het idee dat slachtoffers schuldig zouden zijn aan wat hen is aangedaan, blijft hardnekkig bestaan in veel samenlevingen. Tegelijkertijd is er een groeiende erkenning dat verkrachting niet puur een “vrouwenprobleem” is, maar een maatschappelijk probleem dat vraagt om gedeelde verantwoordelijkheid.
De geschiedenis van verkrachting laat zien hoe diep dit seksueel geweld geworteld is in sociale en juridische structuren. Waar het ooit werd gezien als een aantasting van eigendom of familie-eer, staat tegenwoordig steeds meer de autonomie en integriteit van het individu centraal. Natuurlijk is er vooruitgang geboekt, al was het maar omdat de meeste mensen in ons deel van de wereld vinden dat het niet mag (behalve in oorlogstijd, ook Nederlandse soldaten verkrachtten in de koloniale oorlog tussen 1946 en 1949 Indonesië vrouwen en werden daarvoor niet gestraft)
Er waren altijd mannen die vrouwen verkrachtten, en helaas zullen er ook in de toekomst mannen zijn die vrouwen verkrachten..
POPULAIR NIEUWS
Trump ziek: Wie is JD Vance?
Gouke Moes, de nieuwe minister van onderwijs, vindt hakenkruizen en homo-zebrapaden even erg
Werkelijk iedereen irriteert zich aan B&B Vol liefde-Sylwia: "Ze is een kleuter die aandacht wil"
Zo weet je of je een psychopaat date
Wat je huisdier zegt over je persoonlijkheid
