Waarom verkrachten sommige mannen vrouwen?

woensdag, 27 augustus 2025 om 7:10

Het lijkt een natuurverschijnsel: sommige mannen verkrachten vrouwen. In het normale leven en zeker in oorlogen. Maar waarom doen (sommige) mannen dat? Wat weet de wetenschap? Wat zou helpen?

Het Confluence Model

Het meest invloedrijke wetenschappelijke model voor het verklaren van seksuele agressie is het Confluence Model, ontwikkeld door psycholoog Neil Malamuth. Dit model stelt dat seksuele agressie voortkomt uit de samenvloeiing van twee hoofdfactoren:

1. Vijandige Masculiniteit (Hostile Masculinity)

Een wantrouwende en vijandige houding tegenover vrouwen
Het geloven in verkrachtingsmythes (zoals "ze vroeg erom")
Traditionele opvattingen over genderrollen
Een behoefte aan seksuele dominantie

2. Onpersoonlijke Seksuele Oriëntatie (Impersonal Sex)

Dit kenmerkt zich door:

Een voorkeur voor seksuele relaties zonder emotionele binding
Vroege seksuele initiatie
Multiple seksuele partners
Het zien van seks als fysieke bevrediging zonder emotionele component

Bijna 1 op de 2 vrouwen tussen 18-24 jaar heeft in het afgelopen jaar te maken gehad met seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Waardoor stijgt het risico dat mannen gaan verkrachten?

Individuele factoren

Alcohol- en drugsgebruik
Antisociaal gedrag en acceptatie van geweld
Blootstelling aan seksueel expliciete media
Psychopathische kenmerken
Eerder slachtofferschap van misbruik

Relationele factoren

Geschiedenis van huiselijk geweld in het gezin
Emotioneel niet-ondersteunende gezinsomgeving
Slechte ouder-kind relaties
Omgang met seksueel agressieve leeftijdsgenoten

Maatschappelijke factoren

Sociale normen die mannelijke superioriteit ondersteunen
Zwakke wetten tegen seksueel geweld
Acceptatie van geweld tegen vrouwen in de gemeenschap

"Ik dacht dat ze het wel lekker zou vinden als het eenmaal begon"

Macht, seks en bezit: Een complexe verwevenheid

Nederlands onderzoek benadrukt dat seksueel geweld niet alleen over macht gaat, maar altijd een combinatie is van:

Seksuele bevrediging van de dader
Machtsdynamieken
Bezitsdrang

Deze drie elementen kunnen volgens experts nooit los van elkaar worden gezien. Als het alleen om macht zou gaan, zouden daders kiezen voor niet-seksuele vormen van geweld.

Hoe praten daders het goed?

Onderzoek onder daders toont aan dat zij vaak gebruik maken van cognitieve vervormingen om hun gedrag te rechtvaardigen.

De meest gebruikte rechtvaardigingen zijn:

"Ze had me seksueel opgewonden"
"Ze leidde me aan het lijntje"
"Ik dacht dat ze het wel lekker zou vinden als het eenmaal begon"
"Als een vrouw met je meegaat, wil ze seks"

Deze rechtvaardigingen wijzen op diepgewortelde gevoelens van seksuele gerechtigdheid (sexual entitlement).

Pornografie als versterkende factor

Het Confluence Model is uitgebreid met pornografie als secundaire risicofactor. Vooral gewelddadige pornografie blijkt samen te hangen met:

Verhoogde kans op seksuele agressie
Versterking van verkeerde opvattingen over toestemming
Normalisering van seksueel geweld

Cijfers verkrachting van vrouwen in Nederland

De cijfers over verkrachtingen in Nederland laten een zorgwekkende trend zien, vooral voor vrouwen. Uit de meest recente gegevens blijkt dat vrouwen disproportioneel vaak slachtoffer zijn van seksueel geweld.

Geregistreerde verkrachtingen bij de politie (2015-2024)

De politiecijfers tonen een dramatische stijging van geregistreerde verkrachtingen over de jaren:

Jaar	Aantal verkrachtingen	Percentage vrouwelijke slachtoffers
2015	1.265	~90%
2016	1.535	~90%
2017	1.760	~90%
2018	1.940	~90%
2019	2.055	~90%
2020	2.065	~90%
2021	2.405	~90%
2022	2.905*	~90%
2023	2.415*	~90%
2024	3.391**	~90%
Leeftijdsgroep vrouwen	Percentage slachtoffer (2024)
16-18 jaar	36,3%
18-24 jaar	42,9%
24-45 jaar	23,0%
45-65 jaar	9,4%
65+ jaar	2,4%