De stille verspilling achter online bestellingen: hoe slechte verpakking miljarden kost

Je opent een doos en ziet het meteen: een gebarsten pot, een kapotte oplader, een boek met gescheurde kaft. Wat volgt is bijna routine. Foto maken, formulier invullen, retourlabel printen, pakket weer wegbrengen. Voor de klant is het vooral gedoe. Voor de keten erachter is het structurele verspilling.

Slechte verpakking is een van de meest onderschatte oorzaken van schade en retouren in e-commerce. Pakketten leggen een harde route af: lopende banden, rolcontainers, sorteerinstallaties, busjes, stapels en drempels. Elke stap test de verpakking. Als die niet klopt, is schade geen pech, maar een logisch gevolg.

Dat het misgaat, heeft alles te maken met schaal en tempo. Online verkoop draait om snelheid en volume. In magazijnen moeten duizenden pakketten per dag de deur uit. Verpakken wordt dan een handeling die zo kort mogelijk moet duren, met weinig tijd om te beoordelen wat een product écht nodig heeft.

Daar komt standaardisatie bij. Veel bedrijven werken met een beperkt aantal doosformaten. Dat is efficiënt, maar vergroot de kans op verkeerde combinaties: kleine producten in grote dozen of producten die klem komen te zitten. De ruimte wordt soms onvoldoende opgevuld, of juist helemaal niet. Het resultaat: schuivende inhoud, botsingen en breuk.

Verpakking wordt bovendien vaak gezien als kostenpost. Een extra beschermlaag voelt duur, terwijl schade achteraf veel meer kost. Een beschadigd product betekent vervanging, extra klantenservice, opnieuw verpakken en opnieuw vervoeren. En in veel gevallen kan het artikel niet meer als nieuw worden verkocht.

Retourstromen zijn geen losstaand probleem, maar het gevolg van eerdere keuzes. Als een pakket beschadigd aankomt, verdubbelt de logistieke beweging: heen én terug. Soms zelfs drie keer, wanneer een vervangend product opnieuw wordt verzonden.

Elke extra beweging vraagt brandstof, sorteercapaciteit en arbeid. In drukke periodes leidt dat tot extra vertragingen en fouten, waardoor de kans op nieuwe schade alleen maar groter wordt. Wat begint bij één slecht verpakte zending, werkt zo door in de hele keten.

Naast kosten is er een forse milieu-impact. Extra transport betekent extra CO₂-uitstoot. Extra verpakkingen betekenen extra afval. En retourpakketten hebben een ongemakkelijke realiteit: niet elk geretourneerd product wordt opnieuw verkocht. Beschadigde, incomplete of lastig te controleren artikelen verdwijnen regelmatig uit de keten.

Ook materiaalgebruik speelt een rol. Een klein product in een grote doos voelt verspild, en dat is het ook. Tegelijk is “minder materiaal” geen oplossing als het leidt tot meer schade en retourneringen. Het probleem zit niet in te veel of te weinig, maar in verkeerd gebruik.

Betere verpakking is geen luxe, maar risicobeheersing. De basis is simpel: voorkom beweging en vang schokken op. Dat begint met een doos die past bij het product en de kwetsbaarheid ervan. Daarna volgt interne bescherming, met passend opvulmateriaal zodat producten niet kunnen schuiven en klappen worden gedempt.

Voor grotere zendingen speelt stabiliteit een extra grote rol. Denk aan pallets en bulkzendingen. Als dozen verschuiven of stapels instabiel worden, kan één beweging onderweg grote schade veroorzaken. Hier is borging essentieel, bijvoorbeeld met omsnoeringsband, om te voorkomen dat een hele lading “gaat werken” tijdens transport.

Opvallend genoeg vraagt dit geen ingewikkelde technologie. Het vraagt aandacht. Een korte check vóór het dichtplakken: kan dit bewegen, staat er druk op, kan deze doos dit aan? Die paar seconden maken vaak het verschil tussen aankomen en afschrijven.

Wie online bestelt, ziet alleen het eindpunt: een doos op de mat. Maar achter elke beschadigde levering zit een keten die extra rondjes rijdt en extra materiaal verbruikt. Slechte verpakking is daarom zelden een incident. Het is een signaal dat snelheid te vaak boven passendheid gaat.

Juist omdat de verspilling verspreid is — één retour hier, één beschadiging daar — blijft het probleem onzichtbaar. Tot je het optelt. En dan blijkt dat slechte verpakking geen detail is, maar een structurele kostenpost voor economie én milieu.