Ben je soms jaloers op het succes van anderen? Je bent niet de enige en er is wat aan te doen

Het is een fenomeen dat wereldwijd voorkomt, in elke cultuur en op elk niveau: we vinden het moeilijk als iemand uit onze omgeving succesvol is. Of het nu gaat om een collega die een promotie krijgt, een vriend met een nieuwe Tesla of een bekende die op sociale media zijn boekendeal deelt, het kan ons ineens een ongemakkelijk gevoel geven.

Psychologen noemen dit het 'crab bucket'-effect, naar het beeld van krabben in een emmer die elkaar naar beneden trekken zodra er één probeert te ontsnappen. Het zit diep in ons ingebakken: als iemand uit onze groep vooruitgaat, voelt het alsof wij achterblijven.

Dit gevoel is te verklaren met de ‘social comparison theory’ van psycholoog Leon Festinger. Die stelt dat we onszelf voortdurend vergelijken met mensen die op ons lijken qua leeftijd, achtergrond of status. Als iemand in die groep ineens meer succes heeft, raakt dat aan onze eigenwaarde. Niet omdat we die persoon niets gunnen, maar omdat het confronterend is: waarom zij wel en ik niet?

Interessant is dat dit soort sociale vergelijking in ons brein dezelfde gebieden activeert als fysieke pijn. Het succes van een ander voelt dus letterlijk als een steek.

Toch is er een keerzijde: we hebben óók de neiging om underdogs te steunen. Denk aan sportwedstrijden, politieke strijd of realityshows: we hopen vaak dat de minst kansrijke wint. Dat komt deels voort uit empathie, maar ook uit zelfbescherming: het idee dat succes verdiend moet zijn, niet geërfd of toevallig.

Dus wat kun je doen met dat knagende gevoel van jaloezie? Onderdruk het niet. Zie het als een signaal. Iemand anders heeft iets bereikt wat jij ook wilt, dat is waardevolle informatie. In plaats van je te schamen voor je jaloezie, kun je het gebruiken als motivatie. Wat wil jij eigenlijk? Wat houdt je tegen? Jaloezie is geen zwakte, het is een richtingaanwijzer om zelf te groeien.

Bron: Psychology Today