Depressie: de ergste dingen de je kunt zeggen tegen iemand die diep in de put zit
psychologiezaterdag, 19 juli 2025 om 6:25
bijgewerkt om zaterdag, 19 juli 2025 om 11:09
Je vriend of broer is depressief. Wat te doen? En wat vooral niet? Onderzoekers weten nog steeds niet precies wat depressie veroorzaakt. Maar één ding is wel duidelijk: het heeft niks te maken met wakker worden en gewoon besluiten om alle goede dingen in het leven niet te waarderen. Het is geen keus.
Daarom huivert Claudia Giolitti-Wright, een psychotherapeut in New York, als cliënten met een depressie vertellen wat hun vrienden of familieleden onvermijdelijk tegen hen zeggen: “Maar je hebt toch zoveel om dankbaar voor te zijn!” Volgens haar is dat de slechtst mogelijke reactie als iemand openhartig is over zijn of haar psychische problemen.
“Het impliceert dat dankbaarheid depressie moet opheffen en onderdrukken, terwijl dat simpelweg niet is hoe de hersenen of het zenuwstelsel werken”, zegt ze. “Je kunt je volkomen verdoofd voelen en tegelijkertijd dankbaar zijn. Je kunt succes hebben en positief denken over sommige dingen en toch depressief zijn. Deze waarheden bestaan naast elkaar, en als we geen ruimte bieden voor beide, lopen we het risico de mensen die het meest behoefte hebben aan steun het zwijgen op te leggen.”
Er zijn ook andere irritante reacties. Hier zijn er een paar, plus wat je in plaats daarvan kunt zeggen.
“Het had erger kunnen zijn.”
Wat je in plaats daarvan kunt zeggen: “Wat je doormaakt klinkt erg pijnlijk. Ik wil het beter begrijpen.”
Als je iemand vertelt dat zijn situatie nog erger zou kunnen zijn, zeg je eigenlijk dat zijn pijn niet legitiem is tenzij deze aan een willekeurige drempel voldoet, zegt Giolitti-Wright. Het is mogelijk dat je vriend hierdoor gaat geloven dat hij geen hulp verdient, wat het schuldgevoel en de zelfverwijten die vaak gepaard gaan met depressie nog versterkt. (Een klassieke gedachte in deze trant: “Waarom ben ik depressief terwijl andere mensen letterlijk verhongeren of sterven?”)
“Heb je yoga geprobeerd?”
Wat je in plaats daarvan kunt zeggen: “Zou het helpen om erover te praten, of wil je liever dat ik gewoon bij je zit?”
In de neerwaartse hondhouding gaan staan of een wandeling maken zal iemands klinische depressie niet genezen. Toch hoort Giolitti-Wright vaak dat mensen “ongevraagd, heel simpel en stereotiep advies” geven aan hun vrienden die het moeilijk hebben. “Het is absoluut afwijzend, alsof de persoon die opties nog niet heeft geprobeerd of overwogen”, zegt ze. “Maar het legt ook de last weer bij hen en suggereert dat hun depressie een tekortkoming is en geen legitieme psychische aandoening.”
Een betere aanpak is om te vragen of ze willen praten over wat er aan de hand is. Zo laat je zien dat je er bent, in plaats van (mogelijk ongewenste) oplossingen aan te dragen. “Je geeft ze de kracht om te zeggen wat ze nodig hebben, in plaats van meteen met advies te komen”, zegt Giolitti-Wright.
“Kom op, zet je schrap!”
Wat je in plaats daarvan kunt zeggen: “Ik weet niet precies wat ik moet zeggen, maar ik ben er voor je.”
Iemand toeschreeuwen dat hij zich moet vermannen, helpt om meer redenen dan Giolitti-Wright kan opsommen. Om te beginnen: “Het suggereert dat de persoon ervoor kiest om zich zo te voelen, en dat is vreselijk”, zegt ze. Ze heeft gemerkt dat dit kan leiden tot een gevoel van schaamte. “Sommige van mijn cliënten zeggen: ‘Wat is er mis met mij? Ik kan mijn slechte humeur maar niet kwijtraken.’” Ze vertelt hen dat als het makkelijk was om jezelf uit een depressie te halen, ze geen baan zou hebben.
Als je niet zeker weet wat je moet zeggen als een vriend(in) het moeilijk heeft, is het oké om dat te zeggen. Je hoeft niet de perfecte woorden te vinden. Wat belangrijker is, zegt Giolitti-Wright, is dat je warm, open en aanwezig bent.
“Je doet gewoon dramatisch.”
Wat je in plaats daarvan kunt zeggen: “Wil je hulp bij het vinden van iemand om over je gevoelens te praten?”
Iemand die depressief is beschuldigen van dramatisch doen is een “klassieke” reactie, zegt Giolitti-Wright – ze hoort het voortdurend. “Het is duidelijk kleinerend en kan vooral schadelijk zijn voor vrouwen, die al te maken hebben met de culturele boodschap dat emotie gelijk staat aan rationaliteit”, zegt ze. “Het leert mensen om emoties te onderdrukken in plaats van ze te onderzoeken, en dat is juist wat we nodig hebben als we depressief zijn.”
“Ach, dat heeft iedereen wel eens.”
Wat je in plaats daarvan kunt zeggen: “Dat klinkt heel zwaar. Ik ben er om je te steunen waar ik kan.”
Dit is een goedbedoelde reactie die vaak voortkomt uit de wens om een ongemakkelijke situatie te normaliseren. Maar in plaats daarvan bagatelliseert het de situatie. Bovendien gaat depressie niet alleen over je verdrietig voelen, zegt Giolitti-Wright; het kan leiden tot symptomen zoals vermoeidheid, een wazig hoofd, sociaal isolement, zelfmoordgedachten en gewichtstoename of -verlies.
Ze geeft er de voorkeur aan om duidelijk te maken dat wat je vriend(in) doormaakt moeilijk klinkt, wat “het emotionele gewicht erkent en de deur opent voor een dieper gesprek”.
“Maar je ziet er prima uit.”
Wat je in plaats daarvan kunt zeggen: “Ik ben echt blij dat je dit met me hebt gedeeld. Je hoeft je tegenover mij niet anders voor te doen.”
Mensen zeggen vaak dat hun goed functionerende vrienden er prima uitzien, maar dat is een vertekend beeld van depressie, waarbij mensen niet eten, niet slapen, niet naar hun werk gaan, er vreselijk uitzien en niet douchen, zegt Giolitti-Wright.
Daarom kun je beter je vriend(in) laten weten dat hij of zij openhartig tegen je kan zijn. Erkennen dat iemand er prima uit kan zien en toch worstelt, stimuleert authenticiteit en is een belangrijk onderdeel van genezing, zegt Giolitti-Wright. “Als we iemands depressie tegemoet treden met nieuwsgierigheid in plaats van correctie, en met empathie in plaats van beoordeling of advies, dan worden we onderdeel van hun genezingsproces”, voegt ze eraan toe. “Dat kan iemands leven echt veranderen.”
POPULAIR NIEUWS
Pas in Frankrijk op voor De truc met het Briefje van 50 euro
Wat kost het om de hele nacht je airco of ventilator aan te zetten?
Harvard-onderzoeker: ‘ruimteobject kan vijandig buitenaards schip zijn’
79 keer je auto laten aanrijden in een parking: het kan en levert geld op
Trump is zijn intuïtie kwijt wat zijn MAGA-mensen fijn vinden
