Narcisten kunnen het leven van hun omgeving flink vermoeilijken. Vooral omdat je pas in de gaten krijgt dat hij aardig leek, maar van binnen kapot is als het al te laat is. Je bent al met hem getrouwd, bijvoorbeeld. (Ja, het zijn meestal mannen)
Ze overschrijden regelmatig grenzen, zoeken bewondering, tonen weinig empathie en zijn meesters in manipulatie. Voor wie een
narcist niet kan vermijden – bijvoorbeeld als familielid, collega of
partner – is het belangrijk zichzelf te beschermen en verstandige strategieën te hanteren.
Praktische tips om met een narcist om te gaan:
- Bewaak je grenzen. Geef duidelijk aan wat voor gedrag je accepteert en wat niet, maar doe dit op een rustige, respectvolle manier. Houd vast aan je standpunten, want het kan zijn dat de narcist manipuleert of je aan het twijfelen brengt.
- Zorg goed voor jezelf. Omgaan met narcisten kost energie. Plan tijd voor jezelf, slaap voldoende en blijf sociaal actief. Dit helpt om veerkrachtig te blijven.
- Vermijd openlijke kritiek. Ga niet in gezelschap tegen een narcist in, want dat wordt zelden vergeven. Kritiek achter gesloten deuren, en dan nog voorzichtig, werkt beter.
- Wees empathisch, maar niet toegeeflijk. Toon begrip zonder het narcistische gedrag te accepteren. Dit helpt om de communicatie respectvol te houden, zonder in eindeloze discussies te belanden.
- Hou verwachtingen laag. Narcisten hebben moeite met empathie en steun bieden. Verwacht niet dat zij veranderen zonder motivatie en inzicht.
- Zoek hulp als het je mentale gezondheid schaadt. Blijf niet te lang in schadelijke relaties hangen en trek zo nodig professionele hulp aan.
Verwacht het niet, en wacht er ook niet op. Maar het kan wel.
Het veranderen van een narcist is lastig, juist omdat zij zelden hun eigen gedrag als probleem zien. Echte verandering en groei zijn mogelijk, maar alleen als de narcist zelf verantwoordelijkheid wil nemen en echt inziet dat zijn acties schade berokkenen. Dit vraagt om geduld, professionele begeleiding (zoals psychotherapie) en lang volgehouden inzet. Toch blijft de kans op blijvende verandering klein en afhankelijk van de motivatie van de narcist zelf.
Kortom: Bescherm jezelf, bewaak je grenzen en wees realistisch in je verwachtingen. Alleen als een narcist zijn fouten erkent en bewust kiest voor verandering heeft hij kans om een 'aardig mens' te worden. Maar die kans is klein – dus kies vooral voor je eigen welzijn.