Je Spotify Wrapped al bekeken? Wat je luisterleeftijd zegt over jou

Ongetwijfeld heb je je Spotify Wrapped al in de app zien verschijnen. Dit jaar zat daar iets nieuws bij: je luisterleeftijd. Die wordt bepaald door het jaartal waarin jouw meest afgespeelde nummers ooit zijn verschenen. En dus schrokken heel wat twintigers, dertigers en veertigers toen ze volgens Spotify muzikaal eerder in de zestig of tachtig bleken te zitten. Maar wat zegt zo’n luisterleeftijd eigenlijk? En kun je er iets van leren, ook als je helemaal geen Spotify-gebruiker bent?

Psychologen denken al langer na over een manier om leeftijd te meten zonder vast te zitten aan het simpele rekensommetje van geboortejaar plus kalenderjaar. Een soort psychologische leeftijd die iets zegt over hoe oud je je voelt. Dat kun je mensen vragen, maar zo’n zelfrapportage zit vol vooroordelen. Muziek als maatstaf zou weleens een verrassend objectieve route kunnen zijn.

Daarbij komt een bekend fenomeen uit het geheugenkundig onderzoek om de hoek kijken: de ‘reminiscence bump’. De meeste mensen herinneren hun leven het scherpst in de periode tussen puberteit en jongvolwassenheid. Muziek die je in die jaren hoort, nestelt zich op een bijna onuitwisbare manier in je systeem. Onderzoek laat zien dat mensen het meest houden van de hits die rond hun 23e populair waren. Niet zo vreemd dus dat je eigen jeugdjaren vaak de toon zetten van je smaak.

Toch verklaart dat niet waarom een 36-jarige volgens Spotify een luisterleeftijd van 80 kan hebben. Een studie uit 2013 werpt een interessant licht op die puzzel. Deelnemers van rond de twintig bleken niet alleen fan van de nummers uit hun eigen jeugd, maar ook van muziek uit de jaren tachtig en zelfs de jaren zestig. Dat laatste decennium omvat de jaren waarin hun ouders jong waren. Blijkbaar adopteert de generatie na jou jouw soundtrack, of je dat nu wilt of niet. De muziek die vroeger thuis aan stond, vormt een soort tweede geheugenlaag en duikt later vanzelf weer op in je voorkeuren.

Daarbovenop komt de simpele realiteit dat oude nummers allang niet meer verdwijnen. Dankzij remixes, covers, TikTok-audio’s en filmsoundtracks blijven ze rondzingen, soms zelfs sterker dan toen ze uitkwamen. Je luisterleeftijd wordt dus mede bepaald door een cultureel geheugen dat veel ouder is dan jijzelf.

Wat moet je er dan mee? Misschien vooral dit: het verschil tussen je echte leeftijd en je luisterleeftijd is geen teken dat je achterloopt, maar eerder dat je meedoet aan iets menselijks. Muziek vertelt een verhaal over waar je vandaan komt, wie je liefhad en welke wereld je vormde. En soms blijkt dat verhaal simpelweg ouder of juist jonger dan je paspoort doet vermoeden.

Bron: Psychology Today