9 dingen die ik een relatietherapeut leerde over het huwelijk

Voordat ze therapeut werd, schreef Sherry Amatenstein adviescolumns voor mensen met liefdesverdriet, vertelt ze aan Vox. Ze vertelde mensen wat ze moesten doen – en wat ze niet moesten doen. Verlaat je partner als die bindingsangst heeft. Zorg ervoor dat jullie allebei dezelfde langetermijndoelen hebben. Blijf niet bij iemand die je mishandelt. Dat soort dingen.

Maar toen besloot ze therapeut te worden. Ze leerde er dat nuances van belang zijn. Ze leerde vooral 9 lessen, die ze met Vox deelt..

Veel mensen ervaren een leegte, een existentiële eenzaamheid. De wanhoop om zich niet alleen te voelen in de wereld kan sommige alleenstaanden tot disfunctionele relaties drijven. Maar met de verkeerde persoon samen zijn is erger dan alleen zijn.

Jij niet die van je partner, en je partner niet jouw eenzaamheid.

Eenzaamheid zit ingebakken in onze psyche. We worden alleen geboren en we sterven alleen. Dat klinkt somber, maar het is de realiteit. We moeten die gevoelens omarmen, het ongemak accepteren en ons afvragen: “Wat willen deze gevoelens van leegte me leren?” in plaats van onze toevlucht te zoeken in een relatie om de leegte op te vullen. Als we eenmaal op ons gemak zijn in ons eigen hoofd, kunnen we echt genieten van de vreugde die een relatie aan ons bestaan kan toevoegen.

Met tranen in haar stem zei Karen: “Brad zegt voortdurend tegen me: ‘Je hebt het potentieel om mijn ware soulmate te zijn.’” Er was een lijst met dingen die ze kon doen om deze status te bereiken, variërend van het vervangen van de joggingbroek die ze in hun appartement droeg door hippe kleding, tot hem niet lastigvallen over het buitenzetten van het vuilnis.

Als je met iemand bent die je leuk vindt op voorwaarde dat je iemand anders wordt dan je bent: maak dat he weg komt.

We leren op school rekenen en lezen, maar zelden eigenwaarde. Zolang je niet in de spiegel kunt zeggen: “Je bent een mooi, waardevol mens”, blijf je kwetsbaar voor afhankelijkheid van bevestiging. In de dynamiek van Karen en Brad voedt zijn onzekerheid controlerend gedrag en testjes. Wie zichzelf onvoldoende waardeert, raakt sneller verstrikt in sadistische spelletjes of eindeloze bewijzen van liefde. Zelfwaardering is de basis voor gezonde grenzen.

Paula dreigde bij boosheid vaak: “Ik ga bij je weg,” enkel om te raken. Ze meende het niet en kreeg er spijt van, maar de schade was gedaan. Essentieel, single of getrouwd: niet ontploffen als je getriggerd wordt. Een simpele techniek: neem drie seconden pauze en adem diep voordat je iets zegt. Vraag je af wat er gebeurt als je de laagste klap uitdeelt. En als het kookt: zeg “Ik stap even uit de kamer tot ik mezelf weer onder controle heb.” Woorden terugnemen lukt zelden; niet uitgesproken woorden hoef je niet te repareren.

Een huwelijk legt vast wie je liefhebt en respecteert, niet dat je ontwikkeling stilstaat. Blijf nieuwsgierig: prikkelende boeken, ideeën, gesprekken, avonturen. Gezonde evolutie betekent elkaars veilige haven zijn, naakt durven zijn – fysiek, emotioneel, spiritueel – zonder emotionele afhankelijkheid. Durf meningsverschillen te hebben; een sterke band kan spanning dragen. Neem samen risico’s: eerlijke gesprekken, nieuwe intimiteit, activiteiten buiten de comfortzone. Gun elkaar ook individuele groei: een nieuwe baan met lange dagen of een weekend met een platonische vriend(in) hoeft je niet te bedreigen. Samen opgedane ervaringen verbinden, eigen ervaringen houden je levendig voor elkaar.

Wees helder over je beeld van een levenslange relatie en deel het expliciet. Wil je monogamie of “grotendeels monogaam”? Kinderwens, religie, tijd samen versus alleen, vriendschappen, rolverdeling: het zijn thema’s die botsingen kunnen geven als je ze niet bespreekt. Ellen en Ted zochten relatietherapie vóór hun verloving. Beiden wilden geen kinderen, maar Ellen voelde sociale druk. Ze ontdekten dat zíj bepalen hoe hun huwelijk eruitziet – en dat je afspraken periodiek evalueert en bijstelt.

De zin die therapeuten het vaakst horen: “Ik heb het gevoel dat mijn partner me niet meer begrijpt.” Na afwijzing haken partners af: “Als hij niet over echte dingen wil praten, ik ook niet.” Zo verliest iedereen. Je hoeft het niet eens te zijn met de ander, maar respecteer wel elkaars recht op andere gedachten. Een eenvoudige spiegeloefening helpt: om de beurt zegt één: “Ik wil dat je dit over mij begrijpt.” De ander onderbreekt niet, vat daarna samen wat hij hoorde. Corrigeer tot je je echt gehoord voelt. Een veilige ruimte zonder spot of minachting is essentieel voor liefde.

Veel mensen meten liefde aan zichtbare gulheid: bloemen, cadeaus, gebaren. Maar als het even stopt, voel je je dan minder geliefd? Misschien is de ander druk, bezorgd, blut – of verlangt hij juist ook een gebaar. Onvoorwaardelijkheid werkt beter dan “oog om oog”: geef omdat je afgestemd bent op wat de ander gelukkig maakt, niet om te scoren. Hafiz schreef: “De zon zegt nooit tegen de aarde: je bent me iets verschuldigd. Kijk wat er gebeurt met zo’n liefde. Ze verlicht de hele hemel.” Onvoorwaardelijke attentheid opent relaties.

Vraag jezelf: wil je liever “winnen” of gelukkig zijn samen? De neiging om elk meningsverschil tot een knock-out te maken, komt vaak voort uit oude ervaringen: niet gehoord of gezien zijn. Wie intern onzeker is, zoekt externe overwinningen. Antigif: de spiegeloefening uit punt 7. Luister om beurten écht naar elkaars redenatie. Empathie laat zelfingenomenheid smelten. Oefen rustig ademhalen, en durf “Oeps, ik zat fout” te zeggen. Als je partner zich verontschuldigt, erken dat: “Dank je. Dat vraagt moed en ik hou van je daarvoor.” Sluit het onderwerp af en ga samen verder.

Sherry Amatenstein is relatietherapeut in New York City en auteur van drie boeken over relaties. Haar inzichten zijn eerder gedeeld met Vox en andere publicaties.