Hoe herken je vroegtijdige tekenen van burn-out op het werk? De vijf kernsignalen die je niet moet missen

Als het jezelf een keer is overkomen begrijp je achteraf niet waarom je de signalen niet eerder herkende: want ze waren er. Ze zijn er altijd. Maar als je daar achter bent zit je al in een diep dal waar je niet zomaar uit kruipt.

Nederlandse kantoren zitten in de tang: deadlines, constante bereikbaarheid, hybride werken en een razendsnelle werkcultuur vragen veel van werknemers. Het resultaat? In 2024 heeft maar liefst 20,1% van de Nederlandse werknemers burn-outklachten. Dat zijn ruim 1,6 miljoen mensen die kampen met werkgerelateerde uitputting. Een burn-out ontstaat echter niet van de ene op de andere dag - het lichaam en de geest sturen maanden van tevoren al waarschuwingssignalen uit.

Burn-out expert Koen van Hulst van Mensura onderscheidt vijf cruciale signalen waar werkgevers en werknemers alert op moeten zijn:

1. Fysieke en psychologische uitputting De 'batterij' raakt leeg. Een medewerker die normaal actief is tijdens vergaderingen, houdt zich steeds meer op de achtergrond. Er is een duidelijk verschil in energieniveau merkbaar.

2. Geheugen- en concentratieproblemen Deadlines worden vergeten, fouten die vroeger zelden voorkwamen worden regelmatiger gemaakt. De aandacht kan moeilijker bij het werk worden gehouden.

3. Heftige emotionele reacties De tolerantiegrens ligt lager. Op kleine tegenslagen wordt heftiger gereageerd dan verwacht - woede-uitbarstingen of huilbuien zijn niet ongewoon.

4. Mentaal afstand nemen Onverschilligheid neemt toe. Het gewoonlijke enthousiasme voor ideeën maakt plaats voor toenemende distantie ten opzichte van werkgerelateerde zaken.

5. Depressieve symptomen Sombere stemmingen en schuldgevoelens komen op door het gevoel minder te presteren en uitgeput te zijn.

Collega's en leidinggevenden zien vaak eerder signalen dan de persoon zelf. Let op deze veranderingen:

Onderzoek van bedrijfsarts Marieke van Hoffen toont aan dat piekeren, lusteloosheid en gespannenheid sterk voorspellend zijn voor uitval van werknemers. Een burn-out kost werkgevers gemiddeld 318 dagen uitval per medewerker. De gemiddelde verzuimkosten lopen op tot €18.500 per werknemer bij psychosociale arbeidsbelasting

Burn-out is geen teken van zwakte, maar een logisch gevolg van langdurige overbelasting. Met 38% van de werknemers die aangeeft dat er meer maatregelen tegen werkstress nodig zijn, is het tijd voor actie. Vroege signalen herkennen voorkomt niet alleen maandenlang herstel, maar beschermt ook de mentale gezondheid van miljoenen Nederlandse werknemers.