Kindermishandeling: vaccinatiegraad nóg lager, G4-burgemeesters bezorgd

Het is oerdom en egoïstisch om je kinderen niet in te laten enten tegen infectieziekten als polio, kinkhoest, pneumokokken en mazelen. Toch is het percentage jonge kinderen dat in het afgelopen jaar al hun vaccinaties hebben gekregen naar alle waarschijnlijkheid nóg verder gedaald. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) meldt dat in een jaarlijks verslag. Omdat het sinds enkele jaren mogelijk is om kinderen anoniem te laten vaccineren, kan het instituut echter niet met zekerheid zeggen hoe hoog de vaccinatiegraad nu precies is. Een trend waar het RIVM zich positief over toont, is dat jongeren zich vaker lieten vaccineren tegen het HPV-virus.

Hoewel de cijfers dus niet geheel compleet zijn, wordt met de aantallen die zijn geregistreerd de gewenste ondergrens van 90 procent niet gehaald. Dat was twee jaar terug voor het eerst het geval. Vorig jaar meldde het RIVM dat de vaccinatiegraad een pas op de plaats leek te maken of op onderdelen zelfs licht was toegenomen, maar nu is vermoedelijk dus toch weer sprake van een lichte afname.

Uit het overzicht blijkt dat van de baby's die in 2024 hun tweede verjaardag vierden, 86 procent volledig was gevaccineerd - voor zover dat is geregistreerd. Het werkelijke cijfer ligt iets hoger door de anoniem gegeven prikken.

Om te voorkomen dat mazelen rond kunnen gaan, moet de vaccinatiegraad zelfs op minimaal 95 procent liggen. Het is daarom niet geheel verwonderlijk dat deze ziekte vorig jaar op diverse plekken in het land opdook. In totaal raakten 203 mensen, vooral kinderen, ermee besmet. Dat was het hoogste aantal in jaren. Kinkhoest ging nog veel meer rond: van die ziekte werden meer dan 18.000 meldingen gedaan.

Het RIVM noemt het belangrijk "om alle zeilen bij te zetten voor behoud of liever nog verbetering van de vaccinatiegraad". De overheid hoopt dat vooral te bereiken door onderzoeken en campagnes te richten op specifieke wijken en bevolkingsgroepen waarin relatief weinig mensen zich laten vaccineren. Dat geldt bijvoorbeeld voor mensen met orthodox-protestantse of antroposofische overtuigingen.

Over het afgelopen jaar ziet het RIVM ook een opvallende afname bij kinderen die een Marokkaanse of Turkse achtergrond hebben. Een daling is ook te zien op islamitische scholen. Ook kinderen die niet naar de kinderopvang gaan en kinderen uit grote gezinnen zijn gemiddeld minder vaak gevaccineerd.

Bestuurders van Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht maken zich zorgen over de vaccinatiegraad onder kinderen en jongeren in hun gemeenten. In het jaarrapport van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) wordt duidelijk dat de vaccinatiegraad in de vier grote steden vorig jaar lager lag dan het landelijk gemiddelde. Volgens de G4-gemeenten brengt dit grote gezondheidsrisico's met zich mee voor inwoners. Wethouders uit die gemeenten roepen de politiek daarom op structureel geld vrij te maken om het tij te keren.

"Infectieziektes zijn weer aan de orde van de dag", zegt de Haagse wethouder Hilbert Bredemeijer. "De mazelen en de kinkhoest steken de kop op en maken kinderen doodziek. De gemeente doet wat ze kan om kinderen te vaccineren, maar heeft hiervoor echt meer en langdurige steun nodig."

In het jaarlijkse RIVM-verslag staat dat van de kinderen die vorig jaar 2 jaar werden 86 procent geregistreerd staat als volledig ingeënt. In Rotterdam, Den Haag en Amsterdam waren dat er met respectievelijk zeker 75,8 procent, 76,8 procent en 77,4 procent een stuk minder. In Utrecht was de vaccinatiegraad voor deze groep zeker 85,1 procent. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is een vaccinatiegraad van 90 tot 95 procent voor de meeste inentingen de ondergrens om uitbraken en verspreiding van besmettelijke ziektes tegen te gaan.

Dit jaar maakte het kabinet extra geld vrij voor een zogenoemde wijkgerichte aanpak, waarbij mensen in buurten met een lage vaccinatiegraad onder meer gemakkelijker een inenting kunnen halen. De G4-wethouders roepen de politiek op om daar ook volgend jaar geld voor vrij te maken "en niet de verkiezingen en de vorming van een nieuw kabinet af te wachten".

Uit het jaarlijkse verslag van het RIVM blijkt dat de vaccinatiegraad naast in de grote steden ook laag is in de zogeheten Biblebelt, de strook met christelijke gemeenten van Zeeland tot Overijssel waar mensen zich om religieuze redenen niet altijd laten inenten.