Waarom de stroomvraag met kerst inzakt, terwijl jouw gourmetstel staat te loeien

Tijdens de kerstdagen daalt het totale stroomverbruik, terwijl Nederland massaal het energie‑slurpende gourmetstel aanzet: dat is de gourmetparadox. De industrie ligt grotendeels stil, maar in huis draaien de kilowatturen overuren.

In veel Europese landen ligt de vraag naar elektriciteit met kerst duidelijk lager, omdat kantoren, winkels en fabrieken gesloten zijn en de economie op een soort pauzestand gaat. Zo laat de Duitse netbeheerder zien dat de stroomconsumptie op Eerste en Tweede Kerstdag steevast duidelijk onder een normale werkdag ligt, met gemiddeld rond 1.100 GWh per dag. Toch merk je daar als consument weinig van: in de huiskamer lijkt het juist één groot energiefeest, met ovens, gourmetstellen en kerstverlichting die uren achter elkaar aanstaan.

Gourmetten is inmiddels zó ingeburgerd dat naar schatting miljoenen Nederlandse huishoudens het toestel minstens één kerstavond op tafel zetten. Een gemiddeld gourmetstel van 1.350 tot 1.400 watt trekt in drie uur al snel zo’n 4 kWh uit het stopcontact, vooral als het een ouder, minder efficiënt model is. Vermenigvuldig dat met ruim een miljoen apparaten en je praat over enkele miljoenen kilowatturen extra verbruik, alleen al voor dat knusse pannetje met speklapjes en garnalen.

Dat is de kern van de gourmetparadox: collectief daalt de vraag op het hoogspanningsnet, maar individueel stijgt het verbruik in huis. Kerst is daarmee een moment waarop klimaatbewuste keuzes vooral in de huiskamer worden gemaakt: met ledlampjes, een zuinig gourmetstel én misschien een uurtje korter bakken is de schade voor het klimaat beperkt, terwijl de geur van gebakken champignons gewoon blijft hangen.