Astronomen maken haarscherpe foto van sterrenstelsel en ontdekken grote meetfout

Wetenschap
donderdag, 19 juni 2025 om 17:50
eso2510a
Astronomen hebben een foto van een sterrenstelsel gemaakt waar je elk gaswolkje en elke ster afzonderlijk kunt zien. Het gaat om het sterrenstelsel NGC 253, een van onze dichtstbijzijnde kosmische buren.
De onderzoekers namen maar liefst 103 afzonderlijke opnames met de MUSE-telescoop in Chili die ze aan elkaar plakten tot één gigantische mozaïek. Het resultaat was een beeld van 20 op 5 kilometer met 9 miljoen individuele spectra. Elk spectrum toont het licht van één puntje opgesplitst in duizend verschillende kleuren; van blauw tot rood.
In die zee van licht vonden de astronomen 571 planetaire nevels. Dat zijn glimmende gaswolkjes die ontstaan als sterren sterven. Deze nevels fungeren een beetje als lantaarns waarmee je de afstand tot het sterrenstelsel kunt meten.
Toch verder weg dan gedacht
Maar hier ging iets mis. Volgens de metingen ligt NGC 253 veel verder weg dan andere methoden aangeven. Het bevindt zich op een afstand van 4,1 miljoen lichtjaar in plaats van de verwachte 3,5 miljoen. Dat is een flinke discrepantie in astronomische termen.
De boosdoener bleek stof te zijn. NGC 253 staat schuin, waardoor we dwars door alle stoflagen kijken. Dit stof absorbeert licht en maakt objecten zwakker dan ze werkelijk zijn, net zoals mist auto's verder weg doet lijken dan ze zijn.
Dat toont vooral aan dat astronomen voorzichtiger moeten zijn bij het meten van afstanden naar stoffige sterrenstelsels. De supergedetailleerde opnames openen wel de deur naar vele nieuwe ontdekkingen over hoe sterrenstelsels werken en evolueren.