Dit is wanneer het universum ten einde zou kunnen komen (en hoe)

Astronomen hebben gemeten hoe snel het heelal op verschillende momenten in zijn geschiedenis uitzette. Die metingen wijzen erop dat donkere energie, de mysterieuze kracht die de uitdijing van het heelal aandrijft, zich anders gedraagt dan we tot nu toe dachten. In plaats van één constante duw naar buiten, lijkt donkere energie uit twee delen te bestaan volgens het nieuwe model: een golfachtig veld (vaak een axion genoemd in vaktaal) én iets dat werkt als een constante, maar dan met een negatieve waarde.

Stel je het heelal voor als een bal aan een elastiek: zolang het elastiek niet te sterk trekt, blijft de bal wegrollen. Maar als dat elastiek na verloop van tijd hard genoeg trekt, stopt de bal met rollen en komt hij terug naar het midden. In dit beeld zorgt de negatieve component van die constante voor een aantrekkende kracht die uiteindelijk de uitdijing kan omkeren en het heelal weer naar binnen trekt.

Eerst zet het heelal nog gewoon uit. Volgens de berekeningen zal de omvang van het heelal de komende miljarden jaren blijven groeien, en rond over ongeveer 11 miljard jaar zou die groei zijn hoogtepunt bereiken; het heelal zou dan ongeveer 1,7 keer zo groot zijn als nu. Daarna keert het tij: de snelheid van het uitdijen zakt naar nul en wordt daarna negatief; het heelal gaat krimpen. Materie komt dichter bij elkaar, sterrenstelsels botsen, zwarte gaten kunnen samensmelten en uiteindelijk, na nog eens ongeveer 9 miljard jaar krimpen, zou alles samenkomen in één extreem dichte toestand: de big crunch, een soort omgekeerde oerknal.

Volgens dit specifieke model zou de totale levensduur van het heelal ongeveer 33 miljard jaar zijn. Omdat het heelal nu zo’n 13,8 miljard jaar oud is, zouden we nog iets van 19 tot 20 miljard jaar hebben.

Dit staat allemaal wel niet vast. De nieuwe analyse bevat aanzienlijke onzekerheden. Sommige berekeningen wijzen juist op een langere levensduur (bijvoorbeeld rond de 40 miljard jaar), en de hele conclusie hangt af van waarnemingen die nog verder gecontroleerd moeten worden. Komende telescopen en metingen zullen bepalen of donkere energie echt zo verandert als nu lijkt.

Bron: Journal of Cosmology and Astroparticle Physics