Opstaan van de vloer zonder je handen te gebruiken, op één been balanceren terwijl je je tanden poetst, het waren een tijdje terug hits op social media om te achterhalen hoe je veroudert. Leuk en laagdrempelig, maar wat zeggen dit soort tests eigenlijk echt over hoe gezond je ouder wordt?
Volgens gezondheidsexperts zijn zulke oefeningen best nuttig, mits je ze door de juiste bril bekijkt. Ze geven geen compleet beeld van je gezondheid, maar kunnen wel iets zeggen over bepaalde vaardigheden, zoals balans, kracht of cognitieve flexibiliteit – het vermogen om te schakelen tussen taken of om te gaan met afleiding.
Balans is meer dan spierkracht
Neem de 'dual-task'-test: loop op je normale tempo terwijl je terugtelt vanaf 100 in stappen van drie. Als je looptempo ineens zakt, kan dat wijzen op cognitieve overbelasting. Dergelijke ‘dubbeltaken’ testen hoe goed je brein verschillende dingen tegelijk aankan – iets wat met de jaren lastiger kan worden.
Andere fysieke signalen die onderzoekers gebruiken zijn bijvoorbeeld loopsnelheid en grijpkracht. Mensen die sneller lopen dan 1,32 meter per seconde, hebben statistisch gezien een lagere kans om binnen drie jaar te overlijden – een grapje onder onderzoekers: “te snel voor de Dood om je te pakken.”
Maar let op: veel van deze waarden fluctueren. Balanceren op één been lukt de ene dag beter dan de andere en als je het oefent, word je er vanzelf beter in, ook zonder dat je daadwerkelijk ‘gezonder’ wordt.
Testen zonder apparatuur
Je hoeft gelukkig geen laboratorium thuis te hebben. Probeer bijvoorbeeld de stoeltest: hoe snel kun je vijf keer opstaan uit een stoel en weer gaan zitten? Of doe de Stroop-test, waarbij je de kleur van een woord moet zeggen in plaats van het woord zelf, dus “rood” zeggen als er “blauw” in rode letters staat.
Ook voor je brein zijn er eenvoudige oefeningen, zoals het ‘trail making’-spel: verbind cijfers en letters om en om (1, A, 2, B…) en meet je tijd. Deze taken geven inzicht in je mentale flexibiliteit.
Veroudering is meer dan scores
Toch blijft de belangrijkste vraag: hoe voel je je? Voel je je verbonden, betekenisvol, tevreden? Dat zegt vaak meer over ‘goed oud worden’ dan een stopwatch of app. Tools zoals de Scale of Positive and Negative Experience helpen je reflecteren op je dagelijkse emoties.
Uiteindelijk is ouder worden een puzzel van lichaam, brein, gevoel en relaties. Dus: balanceer gerust op één been, maar vergeet niet om ook af en toe stil te staan bij hoe het écht met je gaat.