De woningnood in Nederland is groter dan ooit, maar er schuilt een wrange paradox achter het tekort. Terwijl starters wanhopig zoeken naar een betaalbaar huis, staat er in ons land zoveel leeg dat alle inwoners van de stad Utrecht er met gemak in zouden passen. Dat blijkt uit cijfers van het CBS en een analyse van Pointer.
Volgens de onderzoekers gaat het om 17,8 miljoen vierkante meter aan langdurig leegstaande panden, gebouwen waarin al minstens een jaar niemand woont of werkt en waar nauwelijks energie wordt verbruikt. Dat komt overeen met ongeveer 200.000 nieuwbouwappartementen, goed voor woonruimte voor zo’n 377.000 mensen.
Van lege kantoren tot vergeten woningen
Het gaat niet alleen om leegstaande kantoren, maar ook om winkels, bedrijfspanden en zelfs gewone huizen. Zo beschrijft Pointer een woning in Rotterdam waar twintig jaar geleden de bewoonster overleed. Sindsdien is het huis niet meer aangeraakt: één erfgenaam wees de erfenis af, de ander doet er niets mee. En dat is geen uitzondering. In heel Nederland zijn duizenden vergelijkbare panden te vinden die – met wat aanpassing – het woningtekort deels zouden kunnen oplossen.
Nederland telt momenteel een tekort van zo’n 400.000 woningen, maar de helft daarvan zou theoretisch kunnen worden opgevangen door leegstaande panden nieuw leven in te blazen.
De praktijk is echter weerbarstig. Veel gebouwen zijn in slechte staat of kampen met regelgeving die herbestemming onmogelijk maakt. In sommige gemeenten is het bijvoorbeeld verboden om kantoren tot woningen om te bouwen of duurt het eindeloos voordat er een renovatievergunning wordt verleend.
Vastgoedontwikkelaar Martijn Lentze weet daar alles van. In het centrum van Den Haag staat een appartement van hem al twee jaar leeg omdat de benodigde vergunning maar niet komt. “Als je belt, zeggen ze: nog even geduld, je zit in de wachtkamer”, vertelde hij in Pointer. De gemeente erkent het probleem en geeft toe dat er een achterstand is van zo’n vierhonderd vergunningsaanvragen.
Ook veel winkelpanden blijven onbewoonbaar doordat hun toegangsdeuren ooit zijn vervangen door etalages. En wie zijn pand leeg wil laten staan, mag dat meestal gewoon doen, gemeenten hebben nauwelijks middelen om in te grijpen.