Staat de Russische economie inderdaad op instorten, zoals Trump zegt?

De Amerikaanse president Donald Trump verkondigde deze week dat de Russische economie “in diepe problemen” verkeert en dat Oekraïne nu kans maakt al zijn grondgebied terug te winnen. Maar volgens economen ligt de werkelijkheid genuanceerder.

Moskou beleeft weliswaar de zwaarste periode sinds het begin van de invasie, maar een totale ineenstorting van de economie lijkt nog niet aan de orde. En dat betekent dat president Poetin voorlopig niet geneigd is zijn oorlogsplannen aan te passen.

“Voor het eerst sinds de invasie staat de regering voor een echte afweging: bouw je een tank of investeer je in de civiele economie?” zegt Maria Shagina, onderzoeker bij het International Institute for Strategic Studies. Volgens haar kiest het Kremlin steevast voor militaire uitgaven, al wordt dat steeds moeilijker door een groeiend begrotingstekort en dalende inkomsten.

De vooruitzichten zijn somber: het ministerie van Financiën rekent dit en volgend jaar op minder dan 1 procent economische groei, waar eerder nog 2,5 procent werd voorspeld. Sberbank-topman German Gref erkende zelfs dat Rusland in een fase van “technische stagnatie” is beland.

Om de staatskas te vullen verhoogt Moskou de btw van 20 naar 22 procent. Daarmee betalen burgers steeds directer mee aan de oorlog. Dit jaar gaat al 40 procent van alle uitgaven naar defensie, meer dan alle Europese defensiebudgetten samen. Intussen is twee derde van het nationale welvaartsfonds, bedoeld als reserve voor slechte tijden, al aangesproken.

Waar de eerste oorlogsjaren juist een opleving brachten dankzij massale wapenproductie en lage werkloosheid, lijkt dat effect nu uitgewerkt. “Je kunt de militaire uitgaven niet elk jaar met 30 procent laten groeien”, zegt econoom Vladislav Inozemtsev. “De groeispurt was tijdelijk en nu voorbij.”

De westerse sancties bleken minder vernietigend dan gehoopt. Rusland vond nieuwe afzetmarkten voor olie en gas in landen als India, China en Turkije en gebruikt een zogeheten ‘schaduwvloot’ van tankers om leveringen voort te zetten. Ook kritieke goederen als chips en vliegtuigonderdelen komen via omwegen binnen, bijvoorbeeld via Turkije of voormalige Sovjetstaten. “Omdat sancties verspreid over jaren zijn ingevoerd, kon Rusland zich aanpassen”, aldus Inozemtsev.

Toch stapelen de problemen zich op. Oekraïense drone-aanvallen hebben inmiddels 16 van de 38 Russische olieraffinaderijen getroffen. Het gevolg: dieseltekorten, gesloten tankstations en stijgende prijzen, zelfs in Moskou. Aangezien diesel cruciaal is voor zowel de economie als het leger, baart dit de autoriteiten grote zorgen. President Volodymyr Zelensky noemt de aanvallen “de meest effectieve sancties, die het snelst werken”.

De vraag blijft of economische pijn Poetin tot andere keuzes dwingt. Trump suggereerde dat Russen uiteindelijk in opstand komen als ze beseffen wat de oorlog hen kost. Maar volgens kenners is dat onwaarschijnlijk. “Russen kunnen leven met nul groei”, zegt Inozemtsev. “In het westen leidt dat tot paniek, maar in Rusland is het gewoon normaal.”

Bron: The Guardian