De gevaren van smog: wat is het precies en hoe bescherm je jezelf?

Je ziet het soms als een waas boven de stad, maar vaak merk je het pas als je ogen prikken of je kortademig wordt: smog. Het is een vieze mengeling van luchtvervuiling en vocht die kan ontstaan bij windstil weer. 

Smog – een samentrekking van het Engelse smoke (rook) en fog (mist) – ontstaat als vervuilende stoffen zoals uitlaatgassen, fabrieksrook, fijnstof, stikstofoxiden en ozon in de lucht blijven hangen. Dat gebeurt vooral bij windstil en zonnig weer, wanneer de vervuiling niet kan wegwaaien of oplossen. Je hebt zomersmog en wintersmog. Zomersmog ontstaat op warme, zonnige dagen wanneer stikstofoxiden en vluchtige organische stoffen in reactie met zonlicht ozon vormen. Wintersmog ontstaat juist bij koud, vochtig en windstil weer, bijvoorbeeld tijdens mist, wanneer rook en fijnstof – vaak ook door houtstook – blijven hangen.

Smog heeft directe gevolgen voor je gezondheid. Veel mensen krijgen last van geïrriteerde ogen, een droge keel, hoestbuien of kortademigheid. Bij mensen met astma, COPD of hart- en vaatziekten kunnen de klachten flink verergeren. Maar ook gezonde mensen merken soms dat ze sneller buiten adem raken bij inspanning. Op dagen met veel smog is de luchtkwaliteit simpelweg slechter en adem je meer schadelijke stoffen in. Langdurige blootstelling verhoogt het risico op chronische longaandoeningen en hartproblemen.

Op dagen dat het RIVM waarschuwt voor smog is het verstandig je activiteiten aan te passen. Intensief sporten in de buitenlucht kun je beter vermijden, vooral midden op de dag en in drukke verkeersgebieden, waar de concentratie schadelijke stoffen het hoogst is. Als het kan, blijf binnen met ramen en deuren gesloten en ventileer pas weer wanneer de luchtkwaliteit beter is. Moet je toch naar buiten, kies dan rustige routes weg van druk verkeer. En stook liever geen hout, want dat draagt juist bij aan de vervuiling.

Smog verdwijnt meestal zodra het gaat waaien of regenen. Tot die tijd is het verstandig om alert te blijven, zeker als je tot een kwetsbare groep behoort. Je ziet het misschien niet altijd, maar je longen merken het wel.