Doorbraak in long-covid-onderzoek: chronische ontsteking blijkt belangrijkste oorzaak

Nieuwe aanwijzingen uit groot immunologisch onderzoek wijzen erop dat langdurige ontsteking in het lichaam een belangrijke motor kan zijn achter Long Covid. Honderden miljoenen mensen zijn nooit helemaal, of helemaal niet genezen van de ziekte. Deze doorbraak, zegt de Washington Post, opent uitzicht op gerichte behandeling in plaats van alleen symptoombestrijding.

Een internationaal team rond viroloog Dan Barouch volgde het afweersysteem van meer dan 140 covidpatiënten maandenlang. Mensen met Long Covid bleken tot ruim een half jaar na besmetting een sterk geactiveerd immuunsysteem te hebben, met verhoogde ontstekingssignalen en tekenen van ‘immune exhaustion’, terwijl bij volledig herstelde patiënten die reacties waren uitgedoofd. Dat wijst erop dat niet zozeer een blijvend virusrestje, maar een ontspoorde en vastgelopen afweerreactie een centrale rol speelt.

Deze bevindingen passen in een breder beeld: Long Covid wordt gezien als een multisysteemziekte die vrijwel elk orgaan kan raken en inmiddels naar schatting zo’n 400 miljoen mensen wereldwijd heeft getroffen, met een enorme maatschappelijke en economische last tot gevolg. Voor patiënten betekent het vaak een combinatie van uitputting, hersenmist, kortademigheid en pijn die maanden tot jaren kan aanhouden.

Juist omdat het nu om herkenbare ontstekingsroutes gaat, ontstaat een nieuwe behandelagenda. Bestaande ontstekingsremmende medicijnen, zoals JAK‑remmers die ingrijpen op het JAK‑STAT‑signaalpad, worden al in klinische studies getest als mogelijke Long‑Covid‑therapie. Grote initiatieven als het Amerikaanse RECOVER‑programma bereiden daarnaast trials voor met onder meer GLP‑1‑middelen en andere kandidaatmedicijnen, in de hoop de ontregelde afweerrespons weer in het gareel te krijgen.

Toch is er nog geen enkel middel officieel goedgekeurd; artsen kunnen hooguit proberen afzonderlijke klachten te behandelen terwijl onderzoekers koortsachtig zoeken naar biomarkers en therapieën die de onderliggende ziekteprocessen echt keren. Voor miljoenen patiënten is het nieuwe ontstekingsspoor daarom vooral een voorzichtige maar belangrijke reden tot hoop: voor het eerst lijkt de weg naar genezing niet alleen denkbaar, maar ook concreet onderzoekbaar.