We weten al langer dat bewerkt vlees niet goed voor ons is, maar volgens een nieuwe analyse van tientallen studies is het erger dan gedacht: er bestaat geen veilige hoeveelheid. Zelfs een klein beetje per dag – een plakje salami, een hotdog – kan je risico op onder andere diabetes type 2, hart- en vaatziekten en darmkanker verhogen. En ja, ook frisdrank en transvetten horen in dat rijtje thuis.
Onderzoekers van het Institute for Health Metrics and Evaluation in Seattle doken in de gegevens van meer dan 60 eerdere studies. Daaruit bleek: wie dagelijks een kleine portie bewerkt vlees eet, heeft 11 procent meer kans op diabetes type 2 en 7 procent meer kans op darmkanker dan wie het helemaal laat staan.
Een blikje frisdrank (330 ml) per dag? Goed voor een 8 procent hoger risico op diabetes en 2 procent meer kans op hart- en vaatziekten. En dat zijn dan nog de lagere hoeveelheden.
“Zelfs kleine, dagelijkse hoeveelheden verhogen het risico,” zegt hoofdauteur Demewoz Haile. En volgens voedingsonderzoeker Nita Forouhi van de Universiteit van Cambridge is het inmiddels duidelijk: “Er is geen veilige hoeveelheid bewerkt vlees.”
Dat beetje extra risico?
De percentages lijken misschien niet schokkend, maar volgens Harvard-onderzoeker Mingyang Song is de link opvallend sterk en consistent, ook bij kleine hoeveelheden. De onderzoekers gebruikten een nieuwe, strengere analysemethode die niet alleen kijkt naar de cijfers, maar ook naar de kwaliteit van de studies. En juist omdat die methode conservatief is, maakt dat de uitkomst extra overtuigend.
Toch is het belangrijk om te onthouden: dit zijn observatiestudies. Ze laten een verband zien, geen oorzaak-gevolg. En ze zijn gebaseerd op wat mensen zich herinneren van hun eetgewoonten – en dat is soms een beetje rooskleuriger dan de werkelijkheid.
Wat maakt deze voeding zo schadelijk?
De boosdoeners zijn geen verrassing: bewerkt vlees (zoals worst, spek, salami), frisdrank en industrieel transvet. Ze veroorzaken ontstekingen in het lichaam en dat ligt aan de basis van veel chronische aandoeningen.
Nitriet in bewerkt vlees verandert in je maag in kankerverwekkende stoffen. Frisdrank levert razendsnel een suikerpiek die niet alleen je gewicht beïnvloedt, maar ook je stofwisseling. En transvetten verlagen je goede cholesterol en verhogen de slechte variant – met een grotere kans op verstopte bloedvaten tot gevolg.
Daar komt bij dat mensen die veel van dit soort voeding consumeren, vaak ook andere risicofactoren hebben zoals roken, weinig beweging, stress of lagere sociaaleconomische status. Moeilijk te scheiden, maar de link blijft staan.
Wat dan wel?
Moet je nu alle lekkere dingen in het leven opgeven? Zeker niet, zeggen de experts. Het gaat om je gemiddelde eetpatroon. Minder frisdrank, minder bewerkt vlees en liever geen transvetten meer – al zitten die laatste gelukkig in steeds minder producten.
En als je dan eens een plakje bacon eet? Prima. Zolang het niet elke dag is. “Voeding draait niet alleen om risico’s,” zegt voedingswetenschapper Gunter Kuhnle. “Het is ook cultuur, plezier, familie, verbondenheid. Een gezond eetpatroon biedt ruimte voor genieten.”