Je hebt altijd ruimte voor een toetje. En de wetenschap legt uit waarom

Je leunt achterover na het kerstdiner: dat was weer veel te veel eten. Je hoeft echt niets meer. Behalve misschien… een klein toetje.

Het is herkenbaar: hoe vol je ook zit, voor iets zoets lijkt altijd nog ruimte. De Japanners hebben er zelfs een woord voor: betsubara, letterlijk 'een aparte maag'. Anatomisch klopt dat natuurlijk niet, maar het gevoel is zó universeel dat het een wetenschappelijke verklaring verdient.

Die begint bij de maag zelf. Veel mensen zien die als een vaste zak die langzaam volloopt tot de rek eruit is. In werkelijkheid is de maag flexibel. Tijdens het eten treedt gastric accommodation op: de maagwand ontspant zich, waardoor er extra ruimte ontstaat zonder dat de druk sterk toeneemt. Zachte desserts zoals mousse of ijs vragen bovendien weinig mechanische vertering. Waar een zware hoofdschotel de maag belast, kan een licht toetje er vaak nog bij.

Maar minstens zo belangrijk is wat er in het brein gebeurt. Naast fysieke honger bestaat er ook hedonische honger: de drang om te eten omdat iets lekker, troostend of belonend is. Zoet voedsel activeert het beloningssysteem in de hersenen en stimuleert de afgifte van dopamine. Dat versterkt de eetlust en dempt tijdelijk het gevoel van verzadiging. De maag mag dan vol zijn, het brein zegt: “Ga nog even door.”

Daar komt sensorische specifieke verzadiging bij. Hoe langer je hetzelfde eet, hoe minder aantrekkelijk het wordt. Een nieuwe smaak – zoet, romig of fris – herstart als het ware het beloningssysteem. Vandaar dat iemand die geen hap meer van het hoofdgerecht op kan, tóch zin krijgt in taart.

Ook timing speelt een rol. Verzadigingshormonen hebben 20 tot 40 minuten nodig om volledig hun werk te doen. Beslissingen over dessert vallen vaak precies voordat dat signaal sterk genoeg is. Restaurants weten dit maar al te goed.

Tot slot is er de emotionele laag. Desserts horen bij vieren, bij gezelligheid, bij kerst. Ze zijn beloning en ritueel tegelijk. En juist op feestdagen laten we ons daar graag nog één keer door verleiden. Want ach… het is tenslotte kerst.

Bron: Science Alert