PMDD: De onzichtbare storm die vrouwenlevens op hun grondvesten doet schudden

Er worden veel flauwe grappen gemaakt over humeurige vrouwen, die weer 'zo' doen. Maar er is voor heel veel vrouwen niks grappigs aan. De dagen voor de menstruatie zijn voor veel vrouwen een uitdaging: prikkelbaarheid, vermoeidheid of pijnklachten horen erbij, zo klinkt het vaak als troost.

Maar voor vrouwen met PMDD – Premenstrual Dysphoric Disorder – zijn deze dagen niet gewoon lastig, maar ronduit slopend. Wetenschappelijk onderzoek, onder andere uit de VS, laat zien dat meer dan de helft van deze vrouwen suïcidale gedachten heeft. PMDD is geen zwaar geval van PMS, zoals zelfs veel artsen veronderstellen. Het is een psychiatrische stoornis waarbij de stemmingsklachten en fysieke symptomen zo heftig zijn dat relaties, werk en zelfs het leven zelf soms onhoudbaar lijken.

Jody Deijnen uit Middelburg besloot de rauwe werkelijkheid van deze aandoening zichtbaar te maken. Met haar fotoproject toont ze vrouwen op hun donkerste en beste dagen. En dat verschil is schrijnend. Niet alleen aan de buitenkant, maar vooral achter de glimlach speelt zich die stille strijd af. Zoals vrijwilliger en ervaringsdeskundige Nadia de Maesschalk het in de PZC zegt: "Eén tot twee weken per maand ben ik een ander mens, iemand die haar man wil verlaten of niet meer verder kan. Die andere weken ben ik moeder, collega, partner zoals iedereen."

Wat PMDD nog ingewikkelder maakt, is het stigma en het onbegrip – zelfs van huisartsen, zo blijkt uit de verhalen. Velen worden naar huis gestuurd met het advies "wat vitamines" te nemen of horen dat het wel tussen de oren zal zitten. Dat is zuur, want hoewel Nederlandse kennis pas recent op stoom komt (dankzij projecten van Stichting PMDD Nederland), wijzen Amerikaanse studies en ervaringen van duizenden vrouwen wereldwijd op typische, heftige symptomen: heftige depressies, uitputting, plotselinge angst, stevige lichamelijke pijn én gevoelens van ontheemding in je eigen leven. Opvallend is dat de klachten als sneeuw voor de zon verdwijnen zodra de menstruatie echt begint.

Het debat over PMDD gaat allang niet meer alleen over menstruatie. Het gaat over erkenning van vrouwen die maandenlang niet begrepen worden terwijl de wetenschap vermoedt dat hun hersenen extreem gevoelig reageren op hormoonschommelingen. Dat vraagt om meer onderzoek, meer voorlichting en vooral meer begrip. Nu steeds meer vrouwen dankzij social media (zoals lotgenotengroepen op Facebook), Stichting PMDD Nederland en internationale netwerken erkenning vinden, lijkt de ommekeer nabij. De grote uitdaging? Zorgen dat het medisch circuit volgt, zodat meiden en vrouwen niet meer decennia hoeven te wachten op hulp.

Wie worstelt met deze klachten of gedachten aan zelfdoding kan dag en nacht terecht bij 113 Zelfmoordpreventie – praten kan altijd, ook anoniem.