Waarom het er (praktisch) niets toe doet wat Bontenbal van homo's in religieus onderwijs vindt

In een onbewaakt moment zei CDA-lijsttrekker Henri Bontenbal bij Nieuwsuur dat wat hem betreft christelijke scholen tegen homo's mogen zijn. Hij zei dat religieus onderwijs mag botsen met het grondrecht van gelijkheid. Hij verdedigde daarmee het recht van reformatorische en islamitische scholen om hun eigen religieuze opvattingen te onderwijzen, ook wanneer dat betekent dat ze homoseksuele relaties afkeuren.

De linkerkant van Nederland raakte daarvan zeer opgewonden.

En er is alle reden om het raar te vinden dat de wet regelt dat ouders een school van hun ideologie mogen opzetten en daarvoor geld van de overheid krijgen. Het principe stamt van de grondwet van Thorbecke (1848). De uitwerking kwam in 1917 in de Grondwet in artikel 23.

Dat had beter niet kunnen gebeuren. Maar nu het artikel er is zal het bijna onmogelijk blijken om het weg te krijgen. Zeker zolang christelijke partijen een serieus deel van de zetels hebben.

Want de Grondwet veranderen is (terecht) niet eenvoudig. Een gewone wet kun je afschaffen als daar een meerderheid voor is in Tweede en Eerste Kamer. Dus de helft plus 1.

De Grondwet veranderen is heel gecompliceerd en duurt per definitie jaren. Het gaat zo:

De regering óf een lid van de Tweede Kamer dient een voorstel in om de Grondwet te wijzigen.

De Tweede en Eerste Kamer stemmen over dit voorstel. Als een gewone meerderheid (meer dan de helft) instemt, wordt de wijziging in overweging genomen. Dit heet de verklaringswet of overwegingswet. De Grondwet is dan nog niet veranderd.

Na deze eerste goedkeuring worden er nieuwe Tweede Kamerverkiezingen gehouden. Zo kunnen de kiezers zich indirect uitspreken over de grondwetswijziging.

Na de verkiezingen behandelt de nieuw gekozen Tweede Kamer het voorstel opnieuw. In deze tweede ronde mogen de teksten niet meer worden gewijzigd. Er kan alleen vóór of tegen worden gestemd.

Zowel de Tweede als de Eerste Kamer moet de wijziging nu aannemen met een twee derde meerderheid van de uitgebrachte stemmen. Dat is een verzwaarde eis: ruimere instemming is nodig omdat het om fundamentele rechten en regels gaat.

Als beide Kamers vóór stemmen, ondertekenen de Koning en een minister de wet. Daarna wordt de nieuwe tekst in het Staatsblad gezet en geldt de wijziging officieel.

Samenvatting in één zin: Om de Grondwet te veranderen, moet het parlement er twee keer over stemmen, met verkiezingen tussendoor, en is in de tweede ronde een tweederdemeerderheid nodig.

De kans dat een kabinet een wijzigingsvoorstel indient is de komende jaren nul. Het CDA zal deel uitmaken van het volgende kabinet en dus gebeurt het niet.

Een afzonderlijke partij kan ook een initiatief nemen. Maar die moet dat dan twee termijnen volhouden in beide kamers.

Gaat de komende jaren niet gebeuren. En terecht: we kunnen beter energie steken in woningen bouwen en de klimaatdreiging serieus nemen.