Israël weent: Trump kiest nieuwe, rijkere vrienden

Aan het begin van Trumps tweede termijn was de stemming in Israël euforisch. Premier Netanyahu sprak van een “krachtige herbevestiging van de grote alliantie tussen Israël en Amerika”, schrijf NRC. In Tel Aviv hingen zelfs billboards met “Make Israel Great”. De verwachting was dat Trump Israël vrij spel zou geven in Gaza en de Westelijke Jordaanoever, en dat hij een normalisatie-akkoord met Saudi-Arabië zou doordrukken. Maar die hoge verwachtingen zijn snel omgeslagen in onrust en teleurstelling.

De laatste maanden is Israël steeds vaker gepasseerd door Trump. Belangrijke beslissingen over het Midden-Oosten worden genomen zonder dat Israël aan tafel zit. Zo heft Trump Amerikaanse sancties tegen Syrië op, ondanks felle Israëlische bezwaren. In Syrië voert Israël honderden aanvallen uit en beschouwt het de nieuwe machthebbers als een bedreiging. Maar Trump kiest voor rust en stabiliteit, vooral om de miljardeninvesteringen uit de Golfstaten niet in gevaar te brengen. Ook op andere fronten handelt Trump zonder Israël te betrekken:

De Israëlische media vragen zich openlijk af of hun land aan de kant wordt geschoven. “Israël is niet langer een topprioriteit van de VS,” schreef een toonaangevende journalist.

Trumps “America First”-beleid staat steeds vaker haaks op de wensen van Israël. Tijdens zijn recente tournee door het Midden-Oosten bezocht Trump Saudi-Arabië, Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten, maar sloeg hij Israël over. De focus lag op het binnenhalen van honderden miljarden aan investeringen en wapendeals met de Golfstaten. Deze landen willen vooral stabiliteit, omdat hun economische toekomst afhangt van rust in de regio. Ze zijn niet gebaat bij verdere escalatie door Israël.

Israël heeft weinig te bieden op economisch vlak. Waar de Golfstaten miljarden investeren in de VS, is Israël afhankelijk van Amerikaanse militaire steun. Dat maakt het voor Trump aantrekkelijker om zaken te doen met de rijke Arabische landen.

Netanyahu blijft op één punt wel rekenen op Trump: Gaza. Terwijl de luchtaanvallen op Gaza doorgaan, blijft de Amerikaanse militaire steun voorlopig verzekerd. Trump heeft zelfs plannen geopperd om Gaza na een etnische zuivering om te vormen tot een Amerikaans vastgoedproject, hoewel Arabische landen daar fel op tegen zijn. Toch is het Trump die de doorslag kan geven bij een bestand, zoals in januari gebeurde.

De relatie tussen Trump en Netanyahu is complex. Trump zegt in het openbaar de juiste dingen, maar handelt vaak anders. Netanyahu is gefrustreerd over Trumps onderhandelingen met Iran en zijn steun aan Turkije, een uitgesproken tegenstander van Israël. Achter de schermen groeit de irritatie, maar in het openbaar houden beide leiders de schijn van vriendschap op.

De euforie in Israël over Trump heeft plaatsgemaakt voor nuchterheid. In Trumps wereld staat Amerika altijd op de eerste plaats. De Golfstaten bieden hem economische voordelen die Israël niet kan evenaren. Voor het eerst in decennia voelt Israël zich onzeker over zijn positie als belangrijkste bondgenoot van de VS in het Midden-Oosten. De vraag is niet langer of Trump Israël steunt, maar hoeveel die steun nog waard is als er rijkere vrienden aan tafel zitten, schrijft Politico