Is je vrouw, je baas, je vriendin narcist? Vrouwelijk narcisme blijft vaak onder de radar

Vrouwelijk narcisme blijft vaak onder de radar, juist omdat het zich minder luidruchtig en dominant manifesteert dan de klassieke, mannelijke vorm die we allemaal van de cliché‑narcist kennen. Toch kan deze stille variant relaties, vriendschappen en loopbanen net zo ontwrichten.​

Psychotherapeut Bärbel Wardetzki beschrijft vrouwelijk narcisme als een patroon dat ontstaat uit een diep gevoel van nietswaardigheid en zelfverkleining, dat wordt gecompenseerd met uiterlijke perfectie – slank, mooi, succesvol willen zijn. In haar woorden is het “eerder leise und verdeckt”: vrouwen schipperen tussen zelftwijfel en momenten van subtiele zelfverheffing, in plaats van openlijke grootheidswaan.welt​

Onderzoekers zien dat vrouwen relatief vaker zogeheten kwetsbare of “vulnerable” narcistische trekken vertonen: hypergevoelig voor kritiek, emotioneel instabiel, naar buiten toe aangepast en zorgzaam, maar innerlijk sterk bezig met eigen erkenning. Een recente review vond dat vrouwen significant hoger scoren op kwetsbare narcisme‑schalen dan mannen, terwijl grandioze narcisme‑kenmerken juist vaker bij mannen worden vastgesteld.

Wardetzki wijst op gezinnen waarin kinderen vooral de functie hebben het ego van de ouders te bevestigen: “Wees zoals ik je wil, dan hou ik van je.” Wie zo opgroeit, leert al vroeg een rol te spelen – de perfecte, sterke, bewonderde vrouw – terwijl het echte zelf verborgen blijft. Ook de constante druk om jong, slank en foutloos te zijn kan bestaande narcistische kwetsbaarheden versterken, al is die druk op zichzelf geen oorzaak.​

Sociale media werken als een snelkookpan voor deze dynamiek: het draait er om beelden, filters en likes – precies het terrein waarop narcisme floreert. Klinische literatuur waarschuwt dat de dominante focus op luidruchtig, grandioos narcisme ertoe leidt dat de meer verborgen, vrouwelijke vorm vaak wordt gemist of onder een andere diagnose verdwijnt.

In vriendschappen en liefdesrelaties kan vrouwelijk narcisme zich uiten in sterke concurrentiedrang, een patroon van aantrekken en afstoten en de neiging zichzelf volledig op te offeren om maar onmisbaar te zijn. Tegelijk is er vaak een intense angst om fouten te maken en “door de mand te vallen”, wat tot perfectionisme en emotionele uitbarstingen kan leiden.

Wie zich hierin herkent, doet er volgens Wardetzki beter aan hulp te zoeken voor concrete problemen dan zichzelf te etiketteren als “narcist”. Experts benadrukken dat narcistische persoonlijkheidsstoornis relatief zeldzaam is – schattingen lopen van circa 1 tot 6 procent van de bevolking – terwijl veel meer mensen bepaalde narcistische trekken tonen zonder aan een stoornis te lijden