Georgië gebruikte chemisch wapen uit WOI tegen betogers, honderden slachtoffers

Georgische oproerpolitie gebruikte eind 2024 een chemisch wapen uit de Eerste Wereldoorlog om massale anti-regeringsprotesten neer te slaan. Dat schrijft de BBC na uitgebreid onderzoek.

Volgens de Britse omroep gaat het om broombenzylcyanide, een middel dat ooit bekendstond als ‘camite’ en door de Fransen in WOI werd ingezet. Het zou zijn vermengd met het water uit waterkanonnen, waardoor demonstranten langdurige gezondheidsklachten opliepen.

De protesten ontstonden nadat premier Irakli Kobakhidze aankondigde dat hij de inspanningen voor EU-toetreding wilde stilleggen; een ambitie die nota bene in de Georgische grondwet staat. Terwijl vrijwel dagelijks tienduizenden mensen de straat op gingen, trad de oproerpolitie keihard op met waterkanonnen, traangas en naar nu blijkt een verboden chemisch wapen.

Kindverpleegkundige Konstantine Chakhunashvili was zelf aanwezig en kreeg de gevolgen direct te voelen. Vervolgens sprak hij honderden demonstranten. Meer dan de helft van de 350 ondervraagden hield langer dan een maand last van huidirritatie, vermoeidheid, kortademigheid of hoofdpijn. Zijn onderzoek is inmiddels peer-reviewed en wordt binnenkort gepubliceerd.

Zijn bevindingen worden bevestigd door Lasha Shergelashvili, voormalig hoofd van wapens bij de oproerpolitie. Hij waarschuwde al in 2009 tegen het middel, nadat hij en collega’s het zelf hadden getest en dezelfde klachten kregen. Toch werd het volgens hem alsnog ingevoerd en in 2024 daadwerkelijk ingezet.

De BBC legde alle getuigenissen en inventarisdocumenten uit 2019 voor aan chemisch-wapendeskundige Christopher Holstege. Zijn conclusie is glashelder: het moet om broombenzylcyanide gaan.

De internationale verontwaardiging is groot. VN-rapporteur voor marteling Alice Edwards noemt het “absolute schending van mensenrechten” en benadrukt dat het gebruik van zulke middelen “duidelijk in strijd met internationaal recht” is.

De Georgische regering reageert fel en noemt de conclusies “absurd”. Volgens de autoriteiten handelde de politie “binnen de kaders van de wet en de grondwet” en was het optreden gericht tegen “illegale acties van brute criminelen”.

Ondertussen gaan de protesten in Tbilisi onverminderd door.

Bron: BBC