Altijd bang om fouten te maken? Dit zegt de wetenschap over een (te) strenge opvoeding
psychologiezondag, 30 november 2025 om 11:00
Strenge ouders laten diepe sporen na. Onderzoek naar zogenoemd “authoritarian parenting” laat zien dat kinderen van zeer strikte, weinig warme ouders later vaker kampen met een lager zelfbeeld, meer angst en meer depressieve gevoelens dan leeftijdgenoten die met warmere, maar nog steeds duidelijke ouders opgroeiden. Wie als kind voortdurend werd gecorrigeerd of gestraft, draagt dat vaak als volwassene mee in een herkenbaar patroon van karaktertrekken.
Acht hardnekkige gevolgen
Volwassen kinderen van (te) strenge ouders hebben opvallend vaak een broos zelfbeeld: hun eigenwaarde hangt sterk af van prestaties en bevestiging van anderen. Omdat fouten in hun jeugd steevast werden afgestraft, vermijden ze risico’s en blijven ze lang twijfelen over keuzes
Ook angst en somberheid liggen vaker op de loer. Meerdere studies koppelen een autoritaire opvoedingsstijl aan hogere niveaus van angst, depressie en agressie bij jongeren, effecten die kunnen doorsijpelen tot ver in de volwassenheid. Tegelijk hebben deze volwassenen vaak moeite met intimiteit: ze leren dat liefde voorwaardelijk is – je bent pas “goed genoeg” als je voldoet.
Verder spelen controle en conflict een rol. Strenge ouders leren hun kinderen gehoorzamen, maar roepen óók meer rebellie op: onderzoeken tonen aan dat conflicten tussen pubers en autoritaire ouders vaak intenser zijn. Volwassenen uit zulke gezinnen schipperen later tussen overdreven pleasen (om afwijzing te voorkomen) en plotseling heftig verzet tegen elke vorm van gezag.
Wat je er tegen kunt doen
Psychologen benadrukken dat het geen lot is dat in steen gebeiteld staat. Bewustwording – “zo was mijn jeugd, zo reageer ik nu” – is vaak de eerste stap om patronen te doorbreken en grenzen, fouten en emoties opnieuw te leren zien als iets wat er mag zijn. Wie merkt dat oude angst of schaamte het leven vandaag nog stuurt, kan met therapie of coaching werken aan een steviger zelfbeeld en gezondere relaties.
Kader: de 8 kenmerken van Authoritarian Parenting
- Autoritaire opvoeding kenmerkt zich door hoge verwachtingen en strikte regels, gecombineerd met lage emotionele betrokkenheid en weinig responsiviteit naar het kind.
- Ouders gebruiken vaak harde, strafgerichte discipline in plaats van uitleg en begeleiding, waardoor kinderen leren gehoorzamen uit angst in plaats van begrip.
- Communicatie verloopt meestal één kant op: ouders bepalen en kinderen moeten luisteren; uitleg, discussie of inspraak van het kind zijn zeldzaam.
- Er is weinig warmte, steun en positieve feedback, waardoor kinderen zich minder gezien en emotioneel minder veilig kunnen voelen.
- Kinderen uit autoritaire gezinnen zijn vaak gehoorzaam en aangepast, maar ontwikkelen vaker een lager zelfbeeld, meer angst en minder zelfstandigheid.
- Deze kinderen kunnen geneigd zijn te liegen of dingen te verbergen om straffen te vermijden, in plaats van open over fouten te praten.
- Op langere termijn wordt autoritaire opvoeding in onderzoek geassocieerd met meer kans op emotionele problemen, moeite met zelfregulatie en minder sociale vaardigheden.
- In opvoedliteratuur wordt autoritaire opvoeding vaak afgezet tegen “autoritatieve” opvoeding, die ook duidelijke grenzen stelt maar veel warmer, uitlegger en ondersteunender is en betere uitkomsten laat zien voor kinderen.
POPULAIR NIEUWS
Nederlandse pensioenen blijven wereldwijd tot de top behoren
Deze populaire ontbijtjes slopen je darmen (en wat je beter eet)
Met deze simpele regel houd je je huis altijd netjes
Tijd om uit elkaar te gaan? Dit is de belangrijkste reden dat koppels het blijven proberen
Minimaliseren voor beginners: welke spullen je zonder nadenken meteen kunt wegdoen
Wetenschappers ontdekken waarom sommige herinneringen blijven plakken en andere niet
Loading