Te koop in de app-store: de AI-Jezus

AI-Jezus is niet langer sciencefiction, maar een product in de appstore. Via apps als Text With Jesus kunnen gebruikers Jezus, Maria of Paulus “appen” voor persoonlijk advies, compleet met bijbelverwijzingen en troostende woorden. Wat begint als gadget, schuift ongemerkt op naar iets dat lijkt op digitale biecht, pastorale zorg en theologie‑on‑demand, schrijft The Economist

Volgens het economenblad woedt inmiddels een “race for an AI Jesus”, waarbij ontwikkelaars elkaar beconcurreren om de meest overtuigende, gepersonaliseerde Christus‑chatbot te bouwen. De New York Times beschrijft hoe religieuze apps als Bible Chat al meer dan 30 miljoen keer zijn gedownload en hoe miljoenen mensen hun “petty vanities and deepest worries” toevertrouwen aan een algoritme dat getraind is op heilige teksten. De vraag is niet meer óf AI religie raakt, maar hoe diep.

Voorstanders zien vooral kansen. AI‑preekhulpen, gebedsapps en chatbots kunnen mensen bereiken die nooit (meer) in een kerk of moskee komen, en bieden 24/7 pastorale “bereikbaarheid” zonder overbelaste geestelijken nog zwaarder te belasten. Een rabbi noemde chatbots zelfs “een manier om een hele generatie die nooit in een kerk of synagoge komt, tóch een ingang tot geloof te geven”. Voor traditionele religies met lege banken klinkt dat bijna als een reddingsboei.

Critici horen vooral valse profeten in siliconenjasje. Theologen waarschuwen dat AI‑Jezus precies doet wat alle chatbots doen: bevestigen wat de gebruiker al denkt en voelt, zonder echte geestelijke tegenspraak of morele verantwoordelijkheid. Een Texaanse religiewetenschapper vatte het zo samen: “Het is geen geestelijk onderscheidingsvermogen, het is data en patronen.” Bovendien worden kwetsbare gebruikers commercieel uitgebuit via premium‑abonnementen op “persoonlijke” vergeving of advies.

Nog fundamenteler is de vraag wat er overblijft van gemeenschap als geloof verschuift naar een individuele chat met een betaalde Jezus‑bot. Religie is altijd méér geweest dan troost op aanvraag: ook ritueel, frictie, traditie en mensen van vlees en bloed die je tegenspreken. AI‑Jezus kan veel nadoen – bijbelse taal, empathische toon, rituele woorden – maar niet het risico, de verantwoordelijkheid en de onvoorspelbaarheid van echte ontmoeting. Misschien wordt dat de echte geloofstoets van deze tijd: durf je je vragen nog te stellen aan mensen, of alleen aan een perfect geduldige, betaalbare digitale Messias?