De eenzame en pijnlijke dood van Laika: de eerste hond in de ruimte

Als wij iets niet zelf durven, laten we het eerst een ander dier doen. Die noemen we 'proefdieren.

Op 3 november 1957 werd de Russische straathond Laika gelanceerd in de Sputnik 2 en werd zo het eerste levende wezen in een baan om de aarde. Het doel: bewijzen dat levende wezens een ruimtereis konden overleven. Maar de Sovjet-wetenschappers hadden geen terugkeer gepland; Laika was veroordeeld tot een eenzame, pijnlijke dood.

Tijdens de lancering steeg haar hartslag tot meer dan het dubbele van normaal, en haar ademhaling verviervoudigde. De temperatuur in de capsule liep op tot boven de 40 graden Celsius. Binnen vijf tot zeven uur overleed Laika door oververhitting en stress — een feit dat pas tientallen jaren later werd gedeeld met de buitenwereld. Aanvankelijk suggereerde de Sovjetmedia nog dat ze meerdere dagen had overleefd. “We hadden het niet moeten doen. We leerden te weinig om haar dood te rechtvaardigen,” zei wetenschapper Oleg Gazenko later vol spijt over de missie.

Was Laika’s dood zinloos? De vlucht bewees wel dat leven een lancering en een kort verblijf in de ruimte kon weerstaan — de basis waarop menselijke ruimtevaart werd gebouwd. Toch werden daarna andere honden, apen en zelfs muizen veiliger teruggebracht naar de aarde. Maar Laika werd een symbool van de ethische dilemma’s rond dierproeven in de wetenschap.