Ze zeggen weleens dat de ogen de spiegel van de ziel zijn. Maar volgens nieuw onderzoek zijn ze misschien nog meer, namelijk een spiegel van je geheugen. Canadese wetenschappers ontdekten dat subtiele veranderingen in de manier waarop we rondkijken aanwijzingen kunnen geven over ons geheugen en ons denkvermogen.
Het team vergeleek oogbewegingen van jonge en oudere deelnemers, van wie sommigen al geheugen- of cognitieve problemen hadden. Tijdens de experimenten kregen de deelnemers allerlei nieuwe en oude afbeeldingen te zien, terwijl een eyetracker precies volgde hoe hun ogen de beelden verkenden.
En daar zat een opvallend verschil. Mensen met een slechter geheugen bleken hun blik minder te laten rondzwerven. In plaats van de afbeelding nieuwsgierig en afwisselend te scannen, fixeerden hun ogen zich steeds op dezelfde punten. "We laten zien dat geheugenverlies samenhangt met een onderliggende vermindering in het verkennend, aanpassend en gevarieerd visueel aftasten van de omgeving”, schrijven de onderzoekers in hun publicatie.
Met andere woorden: hoe slechter je geheugen, hoe voorspelbaarder je oogbewegingen worden. "Onze resultaten laten zien dat, zelfs zonder expliciete opdrachten, kijkpatronen systematisch verschilden per groep”, aldus de studie. "Specifiek bleek een slechter geheugen samen te hangen met meer vergelijkbare kijkpatronen bij verschillende en herhaaldelijk vertoonde afbeeldingen en met minder spreiding in oogbewegingen.”
Test voor dementie
De wetenschappers benadrukken dat dit nog pril onderzoek is, maar de implicaties zijn groot. Als het klopt, zou een eenvoudige oogtest ooit net zo nuttig kunnen zijn als een uitgebreide geheugentest of zelfs een hersenscan.
Dat zou bijvoorbeeld helpen bij het vroeg opsporen van dementie. Er zijn al studies die laten zien dat ogen aanwijzingen kunnen geven voor Alzheimer, maar dit onderzoek zoomt voor het eerst in op de rol van oogbewegingen. "Eerder onderzoek heeft veranderingen in geheugengerelateerd kijkgedrag gedocumenteerd bij gezonde mensen en bij mensen met cognitieve of neurologische problemen, maar geen enkele studie bekeek hoe die veranderingen zich ontwikkelen langs een continuüm van hersengezondheid en geheugenfunctie”, schrijven de onderzoekers.
Hun conclusie is dan ook veelbelovend: "Onze resultaten leveren overtuigend bewijs dat natuurlijke kijkpatronen kunnen dienen als een goede marker voor cognitieve achteruitgang.”